|
Op zaterdag 28 november vond in het gebouw van FEDEX in Melsbroek bij Brussel de jaarlijkse studiedag plaats van de Studiekring Koninklijke Beeltenis. De verbouwing in het Post Museum en de te verwachten commerciële huurprijzen van een ruimte daar na de verbouwing bracht de organisatie - lees Roger Verpoort - dit jaar in grote problemen. Maar zoals altijd wanneer de nood het hoogst is dienen zich onverwachte oplossingen aan. Dankzij Pascal - de zoon van Roger - konden we dit jaar gebruik maken van een royale - zij het verplicht rookvrije - vergaderruimte. |
De circa 20 aanwezigen werden in eerste instantie door gastheer Pascal welkom geheten, in tweede instantie door zijn vader, onze voorzitter - Roger Verpoort. Het aantal aanwezigen op de bijeenkomsten baart nog steeds zorgen. Was dit keer de Studiegroep André Buzin goed vertegenwoordigd, de Franstaligen daarentegen lieten het op grote schaal afweten ondanks eerdere toezeggingen te zullen komen. Misschien toch de weersomstandigheden verkeerd ingeschat? |
|
Het programma van de dag vermeldde twee belangrijke punten:
Een veelheid van vragen werden op de heer Wauters afgevuurd. Maar ook werden er onverwachte tipjes van de sluier opgelicht. Met name het functioneren van daterings- en nummerings-toestellen op de Goebel-drukpersen blijft intrigeren. |
Het gebruik van klinkers resp. medeklinkers vóór het veltelnummer is in wezen een arbitraire zaak - alle letters zijn achter elkaar aanwezig - maar in Mechelen wordt het praktisch gevonden om snel aan de hand van de letter te zien van welke pers de vellen afkomstig zijn - klinkers op Goebel 1, medeklinkers op Goebel 2. Echter bij het dagelijks schoonmaken van b.v. inktaanslag is een kleine 'duw' tegen het toestel voldoende om i.p.v. een klinker een medeklinker te bewerkstelligen of andersom. Het vinden van veltelnummers met A en B bij zegels gedrukt op de Goebel 1 [in 1974] is dus niet zo verwonderlijk. [Overigens wordt in Warszawa bij de Poolse Zegeldrukkerij een Goebel gebruikt waarbij de letters vóór de veltelnummers een aanduiding zijn van het bij het drukken aanwezige personeel! ] |
|
Bij het in werking zetten van de drukpers worden datum en veltelnummer geregistreerd en vastgelegd door de boekhouding. Het ten behoeve van verzamelaars melden van bepaalde drukdatums is gebaseerd op deze boekhouding en zegt niets of de betreffende vellen in omloop zijn gekomen of zijn afgekeurd. Het nog niet gevonden zijn van bepaalde datums wil niets zeggen of dat als een waarde zoals de 16F weer bij tariefswijziging courant wordt de drukdatums niet gevonden kunnen worden. De beschikbaarheid van lijsten drukdatums bij de Commerciële Dienst in Brussel stagneert al geruime tijd. Sinds vorig jaar geen nieuwe lijsten meer gekregen. De lijsten zijn in Mechelen opgesteld en naar Brussel verstuurd. |
Een gemeenschappelijke poging [en zonodige financiering] van de Studiegroep André Buzin, de 3 Sleutels Zwijnaarde en de Studiegroep Koninklijke Beeltenis moet effect kunnen resulteren. Bij het versneden van de drukbaan tot afzonderlijke vellen kan een plaat- of paneelnummer aan de verkeerde kant van de snede komen wat b.v. ten gevolge had dat bij enkele waarden Elström het plaatnummer links op het vel kwam in plaats van rechts. Uiteraard is zo'n 'fout' geen enkele reden om een overigens goed gedrukt vel zegels af te keuren. Soms wordt na de druk van grote vellen [gelegenheids-]zegels per twee vellen tegelijk versneden en worden de dubbelvellen later apart gehalveerd. |
|
De rolzegels [15F Matkop, 19F Kon. Albert] worden in Mechelen gedrukt op de Goebel 1, in grote rollen papier teruggespoeld, en verzonden naar Haarlem waar Joh. Enschedé Security Stamp Printing de ongedeelde baan van met de inkjet aangebrachte rugnummers voorziet en daarna de baan opsplitst in rollen. Alles - gaaf of uitschot - gaat weer terug naar Mechelen. De rolzegels worden gebruikt door mailing-bedrijven, de rugnummers dienen voor de comptabiliteit. Voor verzamelaars zijn enkele 'kleine' rollen van 1000 zegels apart gehouden. Waar vroeger onverwerkte baandelen - in stukken van 60 of 120 - in handen van verzamelaars konden komen, is dat bij de huidige rolzegels niet mogelijk. Alles is in Haarlem verwerkt tot losse rollen. De velranden met de tijdens de druk aangebrachte drukdatums bestaan ook niet meer. |
In de boekhouding in Mechelen moeten de drukdatums vastgelegd zijn zodat de filatelist een indicatie zou kunnen krijgen wanneer rolzegels zijn gedrukt. Elström zegels van 10F - drukdatum 16 V 76 - met een in boekdruk op de Heidelberg degelpers aangebrachte 'SPECIMEN' werden gemaakt ten behoeve van de beroepsopleiding tot loketbediende op de Postschool. De Heidelberg werd niet alleen gebruikt voor b.v. het nummeren van waardekaarten van frankeermachines of het drukken van consulaire zegels maar - tot ieders verbazing - ook nog naast de Rotafolio voor strafportzegels, Heraldieke Leeuw en [!] Vogels. Helaas kon de heer Wauters geen enkele suggestie doen hoe zegels op de Heidelberg gedrukt onderscheiden moeten worden van die op de Rotafolio gedrukt. |
|
Naar aanleiding van het hoe kunnen zegels met SPECIMEN in omloop komen wordt terecht gewezen op het gevaar dat soortgelijk materiaal altijd kan worden opgeëist door de rechtmatige eigenaars - meestal de postadministraties - en dat verzamelaars daar rekening mee moeten houden - het crue woord 'heling' viel dan ook. Het niet willen weten wat de oorsprong van dergelijk materiaal is is meer dan het hoofd in het zand steken. |
De 17F Kon. Albert met als drukdatum -6.VII.98 is op 6 augustus gedrukt. De verkeerde drukdatum is in de drukkerij met een pennestreepje gecorrigeerd op een aantal vellen maar toen dat corrigeren ondoenlijk bleek werd via een notitie gesuggereerd de vellen met de verkeerde datum als onbruikbaar aan te wijzen. Deze notitie is zoek geraakt waarna de vellen alsnog in omloop zijn gekomen. Vellen van de zesde augustus bestaan dan ook in drie versies: met -6.VII.98 [zonder streepje], -6. VII.98 [met streepje] en met -6.VIII.98 Op die dag zijn méér dan 100.000 vellen gedrukt wat verklaart dat een vel met de correcte datum maar met lager telnummer bestaat [E05670] dan de vellen met de verkeerde datum [E08660 niet bijgewerkt , E09065 bijgewerkt]. |
|
De 150F is behalve op 30.X.98 ook op 16.X.98 gedrukt omdat om organisatorische redenen de Goebel draaiende gehouden moest worden in verband met een buitenlands bezoek en het verder op punt stellen van de kwaliteitscontrole. |
De 17F Kon. Albert met drukdatums 12.I.98 en 13.I.98 vertonen onder de UV-lamp een wat bruinige waas. Aan de velranden is te zien dat die waas niet geheel doorloopt. Dankzij de heer Wauters weten we nu dat dit te maken had met een slecht gesatineerd oppervlak van het te gebruiken papier waarbij alvorens te drukken er een vernislaag werd aangebracht. De vernislaag zorgt voor dit speciale effect onder de UV-lamp. |
|
Tijdens de discussie vorig jaar over de waardering voor verzamelingen moderne zegels op tentoonstellingen kwam naar voren dat waar het gaat om de specifiek daarvoor benodigde kennis de Studiekring zelf natuurlijk ook een zekere verantwoordelijkheid heeft om te zorgen voor de juist opgeleide juroren. Eric Mesdagh heeft het afgelopen jaar de uitdaging aangenomen. En gaf ons een idee van de zaken waar hij tegenaangelopen is. Duidelijk werd evenwel dat het leren kennen van wat er in de 'klassieke' filatelie omgaat zo omvattend is dat een 'nieuwkomer' een gerede kans maakt gebrainwashed te zijn voordat er van een eigen inbreng sprake is. |
De kriteria met betrekking tot b.v. waarde en zeldzaamheid van objecten liggen zo verankerd in het negentiende eeuwse denken - moderne stukken kunnen per definitie niet zeldzaam zijn - dat op korte termijn slechts een 'open klasse' of 'mofila' uitkomst bieden. De 'open klasse' is pas sinds dit jaar in België van start gegaan. De kriteria voor 'mofila' zijn weer zo scherp dat b.v. de emissie Elström al weer te 'oud' is. |
|
Eveneens tijdens de bijeenkomst van het vorige jaar was het begrip 'Internet' aan de orde geweest en ook hier was het onderwerp niet blijven liggen. Pascal Verpoort gaf ons een heldere uiteenzetting van zowel de theorie als de praktijk van het 'Internet'. Een belangrijk aspect van het 'Internet' is het kunnen bestellen van koopwaar van over de hele wereld met voorbijgaan aan allerlei tusseninstanties waarna transportbedrijven zorg dragen voor de snelle thuisbezorging. Een rondgang langs de filatelistische 'sites' gaf aan dat het met het rechtstreeks kunnen bestellen van filatelistische stukken maar matig gesteld is. |
Het aantal 'sites' met filatelistische informatie daarentegen is snel groeiende. [Schrijver dezes biedt o.a. het internet-adres: http://www.xs4all.nl/ dziewon/fila/belgfila.htm aan waarop b.v. de verslagen van deze bijeenkomsten te lezen zijn.] Een obstakel voor filatelisten om met het 'Internet' om te gaan is behalve de grote onbekendheid ook de nog betrekkelijk hoge kosten. Niet zozeer de kosten van apparatuur [computer+modem e.d.] maar wel de kosten van abonnementen en gesprekken/verbindingen. En deze zijn in België flink duurder dan in Nederland en zeer veel duurder dan in de Verenigde Staten. |
|
In zijn slotwoorden liet Roger Verpoort zijn grote erkentelijkheid blijken voor zowel onze gastheer deze dag als ook voor onze ere-gast die zijn vrije zaterdag ter beschikking had gesteld. Niet voor het laatst werd met enige wrangheid vastgesteld dat deze groep die toch al jarenlang een onvermoeid en onbezoldigd voorvechter en promotor is van de Belgische filatelie door de grote partner in deze - DE POST - in het streven naar verregaande zakelijkheid smartelijk in de steek is gelaten op het punt van huisvesting. Met de hoopvolle verwachting dat we elkaar misschien over een jaar weer op dezelfde lokatie mogen ontmoeten ging we huiswaarts, voldaan over een welbestede zaterdag. Rein Bakhuizen van den Brink Leiden 27.12.1998 |