|
Gom wijzigingen hebben zich in het verleden als volgt voltrokken: tot circa 1915 arabische gom, aangebracht op de al versneden vellen. Vanaf circa 1915 tot circa 1967 arabische gom, of een gelatine-dextrine mengsel, machinaal aangebracht op de rollen papier. Kenmerkend voor de gom was het craquelé, het vertonen van barsten in de gom. Omdat bij barstende gom het papier niet meer goed glad blijft, heeft de drukker de gom meestal een extra behandeling gegeven. Na gomming worden de rollen papier nog met een mes bewerkt dat diagonale sneden in de gom achterlaat: het zogenoemde breken van de gom. Meestal vertonen de zegels over de ene diagonaal de fijne breking, en over de andere de onregelmatige barsten. Zegels die nagegomd zijn hebben misschien nog wel het craquelé om er authentiek uit te zien, doch niet de breking. Vanaf circa 1964 wordt machinaal een synthetische gom op de rollen papier aangebracht, die of kleurloos is of van kleurstof is voorzien. De kleurstof, tussen 1968-1974 een creme/roze, daarna een blauwig/groene, is niet altijd gelijkmatig over de gom verdeeld. Of in de dwarsrichting van het papier iets lang-gerekte vlekjes, of in de papierrichting lange streepjes. Incidenteel komen bij beide soorten zeer lange strepen voor in de papierrichting als het gommeer-apparaat storingen vertoond. |
De gom-soorten C en D kwamen wat Nederlandse zegels betreft alleen voor in samenhang met papier dat geleverd wordt uit Engeland door Harrison and Sons, Ltd. Sinds begin 1980 werd de gom niet meer in Engeland aangebracht doch in Haarlem. Het verschil is minimaal. Het is niet duidelijk of gelijk werd overgestapt door Joh Enschedé op gom zonder dextrine. Toen in 1996 de gommeringsmachines in Haarlem verdwenen was de gom al enige tijd zonder dextrine geweest. In de periode 1994-1996 was in het Verenigd Koninkrijk door Harrison and Sons al geëxperimenteerd met synthetische gom zonder dextrine vanwege het feit dat door de dextrine de vellen niet vlak genoeg bleven. Vanaf 1996 gebruikt Harrison nog slechts synthetische gom zonder dextrine. Het Harrison-papier dat in Haarlem wordt gebruikt is al voorgegomd. De overgang van door Joh. Enschedé naar Harrison aangebrachte gom in 1996 is geheel onopgemerkt verlopen. |
