|
Een UV-lamp wordt meestal gebruikt om te zien of de zegel oplicht en eventueel nog blijft nalichten. Het gaat om aan te tonen dat de zegel fluoresceert [=oplichten niet nalichten] of fosforesceert [=oplichten en nalichten]. Als er al een reactie is te zien, is de vraag wat er eigenlijk reageert.
Bij de 1969 Erasmus-zegel fosforesceert de groene inkt en licht geel op en na. De onbedrukte velrand geeft echter een witte fluorescentie te zien, en ook de gomzijde fluoresceert wit. De coating, en daar kom ik nog op terug, kan een geheel andere reactie geven dan het papier zelf: de 1981 Export-zegels b.v. geven aan de gomzijde geen enkele reactie, aan de beeldzijde is een witte fosforescentie te zien. Het papier zelf geeft geen reactie en is inert of wel dof. Er zit een addertje onder het gras: als zo'n Export-zegel te lang in de zon of in het water heeft gelegen, en daarna onder UV-lamp gelegd wordt, is er van de witte fosfor niets meer te zien. Integendeel de reactie is gelig geworden. Wat is er gebeurd. In de coating heeft zowel een fosforescerende substantie gezeten die geel oplicht als een wit fluorescerende. Het is de wit fluorescerende substantie, toegevoegd om het papier aan de beeldzijde er witter uit te doen zien, die verdwenen is. Dit verschijnsel is terug te vinden bij zo goed als alle fosforescerende zegels sinds 1972. En gele fluor dan? De 1962 Gouda zegels hebben een egaal door het papier verspreide geel fluorescerende substantie. Dit papier werd ook volop gebruikt voor zegels van West Duitsland en Italie. Alleen werd later het papier nog eens wat witter gemaakt door er witmakers aan toe te voegen die egaal wit fluoresceren. En ook wordt in West Duitsland en Italie nu papier gebruikt waar beide fluorescerende stoffen in de coating zitten, en eventueel nog wit fluorescerende in het papier zelf. |
Het kunnen het volgende schema, voor Nederland en Overzee althans, opzetten:
In de eerste kolom zijn de vezels aan het overigens niet onder UV reagerend papier toegevoegd. Nog niet geheel duidelijk is of dit met opzet: het witter er uit doen zien, of per ongeluk: de papierbrei is vermengd met gewitte tekstiel-vezels, is geschied. Dit papier komt voor tussen 1955 en 1965, met incidentele gevallen daarna. Voor 1961 komt alleen papier voor dat niet reageert, inert is, of het zo net beschreven vuile papier. En gom? De arabische gom van voor 1967 geeft een gelig effect aan de UV-reactie van het papier zelf. In het algemeen beinvloedt de gom de UV-reactie echter niet. |
