1979 het derde Vijfjarenplan "Pelita", ontwerp Sugyianto

1980-1987 President Soeharto, ontwerp Soeroso

deze emissie wordt gezien de tandings-problematiek behandeld na de 1985 Pelita en andere bijzondere uitgiften in dat formaat.

1983 President Soeharto, ontwerp Sunardi

Uitgegeven op 11 maart 1983 een 500 Rupiah zegel. Het zegel is gedrukt in 1-kleuren plaatdruk op één de Koebau-persen [?] van Pertjetakan Kebajoran. Het formaat is kam 12 3/4:13 20/28. De zegels zijn gedrukt in vellen van 2x5x5 met een tussenstrook. Op de ondervelrand onder de zegels 21-22 van zowel linker- als rechtervel bevindt zich een aanduiding: NI 1585 PL 3. Ook komen vellen voor met NI 1587 PL 4.

Het papier is glanzend, gecoat met doorzicht III. De papierrichting is altijd ↕. Onder de UV-lamp reageert het papier met een witte fluorescentie egaal verwerkt in het papier.

1985 President Soeharto, ontwerp Yan Musbar

Uitgegeven op 10 april 1985. Alle zegels gedrukt in 2-kleuren rasterdiepdruk op de CHAMBON-pers van Pertjetakan Kebajoran met rastermaat R100. Een derde drukgang is voor het veiligheids-embleem. Het formaat is K12 1/2 15/20. De zegels zijn gedrukt in vellen van 10x10. Telwaarden op twee velranden: boven van links naar rechts, en links van onder naar boven oplopend. Naast zegel 1 geen telwaarde.

De drukrichting is B of O.

Het papier is glanzend, gecoat met doorzicht IIIp resp. mat, gecoat, met doorzicht III-80. De papierrichting is altijd ↕. Onder de UV-lamp reageert het papier met een witte fluorescentie egaal verwerkt in het papier.

nummer waarde kleuren glans mat

1 140.- bruin, rood x x 2 350.- lila, rood x x

S = 1988-90 President Soeharto, ontwerp Heri Purnomo

Uitgegeven 17 augustus 1988 [1000.-], 20 december 1989 [200.-], en 15 februari 1990 [700.-]. Alle zegels gedrukt in 2-kleuren [200.-, 700.-] of 4-kleuren [1000.-] rasterdiepdruk op de CHAMBON-pers van Pertjetakan Kebajoran met rastermaat R100. Een extra drukgang nog voor het veiligheids-embleem. Het formaat is K12 1/2 15/20 [200.-, 700.-] en 20/15 [1000.-]. De zegels zijn gedrukt in vellen van 10x10.

De drukrichting is B of O voor de 200.- en 700.- maar R voor de 1000.-.

Het papier is mat, gecoat met doorzicht III-80. De papierrichting is altijd ↕. Onder de UV-lamp reageert het papier met een witte fluorescentie egaal verwerkt in het papier.

nummer waarde kleuren

1 200.- blauw, rose 2 700.- lila, groen 3 1000.- rood, geel, blauw en lichtgroen

1976 Kunst en Kultuur

Bij de op 1 november 1976 uitgegeven 3 zegels voor Kunst en Kultuur van 25, 40 en 100 Rupiah zijn ook blokken met een toeslag van 30 Rupiah verschenen. Zowel getand als ongetand. De Zonnebloem vermeldt bij de ongetande blokken dat er herdrukken bestaan in een lichtere kleur. Wie deze blokken in handen probeert te krijgen en daarin slaagt zal merken dat de omschrijving verre van adequaat is. De drukkleuren van de herdruk [?] zijn weliswaar lichter, gom+papier maken een lichtere indruk bij de originele blokken, en wat helemaal frappant is dat de zogenoemde herdrukken niet meer in rasterdiepdruk zijn maar in offset!! De mededeling in een vorige aflevering gedaan dat er nog geen zegels waren vervaardigd in offsetdruk moet hierbij worden herroepen. Deze nadrukken, officiëel [?], in offsetdruk zijn de eerste voor zo ver mij nu bekend. Bij het Orchideen-blok uit 1977 vermeldt Zonnebloem ook herdrukken in lichtere kleuren, echter van die blokken heb ik tot dus ver slechts rasterdiepdruk versies gezien.

1985 Het vierde Vijfjarenplan "Pelita"

Deze op 1 april 1985 uitgegeven, uit drie waarden bestaande, semi-permanente bijzondere uitgifte heeft zowel in Indonesia als in Duitsland tot enig onderzoek geleid waarover echter weinig is gepubliceerd. Dat er wat met die emissie is blijkt uit de vermelding in de MICHEL van twee perforatie-varianten voor de 350.-, zowel kam 13 1/2:12 3/4 28/16 als kam 14 1/4:12 3/4 30/16. Wie echter op zoek gaat naar beide varianten van de 350.- aan de hand van gebruik materiaal komt de variant met de fijne tandingsmaat nogal eens tegen. Volgens MICHEL komen de twee kammen gemengd in een serie ook voor bij de 1985 40 jaar Onafhankelijkheid en 1985 Dieren. De 350.- van de eerste serie zou volgens MICHEL de fijne tanding moeten hebben, echter de eerste postfrisse exemplaren die ik tegen kwam hadden daarentegen de oude 2A-tanding. Hier klopte het een en ander niet, aanleiding om de zegels in dat formaat in die periode eens systematischer te gaan bekijken. Afgezien van naar de tanding was in Indonesia al gekeken naar de gla ns van het papier en de richting van het veiligheids-embleem aan de beeldzijde. Het "veiligheids-embleem" is de vijfhoek met daarin een globe en een vogel, en wordt vanaf begin 1985 gebruikt in een extra drukgang aan de beeldzijde van de zegels. Bij postfris materiaal is dit embleem nauwelijks te zien behalve wanneer met schuinvallend licht op het zegel wordt gekeken. Beter te zien is het embleem onder de UV-lamp waarbij in het algemeen het embleem oranje fluoresceert. Soms is de fluorescentie, bij afgeweekt materiaal, bijna verwaarloosbaar. Aan de andere kant biedt afgeweekt materiaal vaak een uitgevlekt gelig embleem zowel aan de beeldzijde als aan de gomzijde. De vijfhoeken staan afwisselend gericht echter altijd met de lengte-as van de vogel in dezelfde richting. Deze richting komt normaliter overeen met de papier- en drukrichting. Bij deze Pelita-zegels was echter in Indonesia ontdekt dat de vogel-richting er ook dwars op kon staan. Dit wijst er op dat [minstens] twee verschillende cylinders voor het embleem zijn gebruikt. Bij de Pelita-zegels zijn twee papiersoorten gebruikt.

- duidelijk glanzend aan de beeldzijde, gecoat, papierdoorzicht IIIp, geen UV-reactie noch aan de beeldzijde noch aan de gomzijde. - matte beeldzijde, desondanks duidelijk gecoat papier, papierdoorzicht III-80, geen UV-reactie van papier of coating echter in het papier zitten her en der grove vezels die onder de UV-lamp geel oplichten. Het is dit papier dat vanaf medio 1987 tot heden in gebruik is.

De tegenstelling glans vs mat was in Indonesia bekend, de vroegste Pelita-zegels met matte beeldzijde zijn van eind 1987. Bij de glanzende varianten is het niet zo moeilijk de richting van de emblemen vast te stellen, bij de matte varianten is dit verre van eenvoudig, en vaak afhankelijk van de gebruikte kleuren.

De grote verrassing op tandingsgebied was dat niet alleen dat de 350.- in twee varianten bestond maar ook dat de beide andere waarden twee varianten kenden!

waarden variant

75.- a. beeldzijde glanzend, kam 2A b. beeldzijde glanzend, kam 14 1/4:13 1/2 c. beeldzijde mat, kam 2A d. beeldzijde mat, kam 14 1/4:13 1/2 140.- a. beeldzijde glanzend, kam 2A b. beeldzijde glanzend, kam 14 1/4:13 1/2 c. beeldzijde mat, kam 2A d. beeldzijde mat, kam 14 1/4:13 1/2 350.- a. beeldzijde glanzend, kam 2A b. beeldzijde glanzend, kam 14 1/4:13 1/2 c. beeldzijde mat, kam 2A d. beeldzijde mat, kam 14 1/4:13 1/2

Of alle vier varianten per waarde ook beide embleem-standen kennen is nog niet voldoende uitgezocht. De glanzende zegels heb ik slechts met het embleem in de papierrichting gezien. Ook bij alle andere zegels uit die periode heb ik die met glanzend papier alleen met het embleem in de papierrichting gezien, en die met mat papier overwegend met het embleem dwars. Dit wijst op twee cylinders met het embleem die elkaar in de tijd min of meer opvolgden.

1985 Veertig Jaar Onafhankelijkheid:

De op 1 augustus 1985 uitgegeven waarden 140.- en 350.- worden in de MICHEL vermeld met elk een ander kamperforaat. De 140.- met kam 12 3/4:13 1/2 16/28, de 350.- met kam 12 3/4:14 1/4 16/30. Zoals hierboven al vermeld komen bestaat de 350.- in beide varianten. Niet onmogelijk is dat ook de 140.- in twee varianten bestaat, echter niet gevonden bij het beschikbare onderzoeksmateriaal.

1985 Dieren:

Op 27 december 1985 verschenen drie dieren-zegels, de 75.-, 150.- en 300.-. MICHEL geeft op bij de 75.- en 150.- kam 14 1/4:12 3/4, en bij de 300.- kam 13 1/2:12 3/4. Aan de hand van wat gebruikt materiaal blijkt dat bij de 150.- ook kam 13 1/2:12 3/4 is gebruikt.

1987, 1990 Trouwkleding:

Bij de in de loop van enkele jaren uitgegeven bijzondere zegels Traditionele Trouwkleding was in de MICHEL al van de 1987 uitgifte de 400 rupiah bekend met beide tandings-varianten. Bij het doorsnuffelen van de 1989 en 1990 uitgiften is nu ook de 75 rupiah van 1990 met beide tandingsvarianten boven water gekomen. De 400 rupiah van 1987 met de fijnere tanding heb ik echter niet kunnen vinden.

1988 Orchideeën:

Bij de bijzondere zegels met orchideeën hebben de twee zegels kam 13 1/2:12 3/4 28/16. De 500.- bestaat volgens MICHEL ook met kam 14 1/4:12 3/4 30/16.

1980-1987 President Soeharto, ontwerp Soeroso

Reden waarom deze emissie naar achteren is gehaald, is de veronderstelling dat als naast het 2A-formaat in die periode een tweede tandingsvariant bestaat, het niet onmogelijk was dat naast het 1A-formaat ook kam 14 1/4:13 1/2 15/16 bestond. Deze Soeharto-serie maakte een goede kans om beide tandingen te hebben. Nader onderzoek heeft dit dat ook bevestigd! En meer dan dat, alle aspecten die bij de Pelita 1985 serie naar voren kwamen vinden we ook bij deze Soeharto's terug. De tegenstelling glanzend versus mat papier, maar ook de twee standen van het veiligheids-embleem!

De zegels zijn gedrukt in 2-kleuren rasterdiepdruk op de CHAMBON-pers van Pertjetakan Kebajoran, portret + waarde + landsnaam in één kleur, verder nog een ondergrond kleur. Elke waarde heeft een jaartal links. Telwaarden boven van links naar rechts, links van onder naar boven oplopend, naast zegel 1 geen telwaarde. Op de ondervelrand onder zegels 91 en 92 horizontale kleurbalken, onder 93 een datum-aanduiding, en onder 100 een oplaagletter A en cylindernummer 1.

Enkele waarden zijn in het grotere formaat [kam 12 1/2 15/20] uitgegeven. De meeste kenmerken als bij de kleinformaat-zegels. De drukrichting is van alle drie waarden O, maar bij de 250 rupiah is ook drukrichting R [en dan ook kam 12 1/2 20/15] aangetroffen. In plaats van horizontale kleurbalken, kleurwielen onder zegels 91-92. Etsingletters: AB [elk ander kleur] onder zegel 100 resp. A7 B3 onder zegel 100 [250.- met drukrichting R]. De zegels met 1980, 1981, 1982, 1983 en 1986 zijn in principe uitgegeven op glanzend papier, de 1986 zegels zijn later ook op mat papier gedrukt. De 1987 zegels bestaan alleen maar op mat papier. Het veiligheids-embleem komt slechts voor bij de 1986 en 1987 zegels, niet bij de 1980, 1981, 1982 en 1983 zegels.

datum uitgifte kleuren A=13 1/2: 14 1/4: 12 3/4 12 3/4 1980-06-08 12.50 geelgroen, donkergeelgroen x . 1981-07-26 50.- blauwgroen, cyaanblauw x x 75.- geelolijf, oranjebruin x x 100.- lilarose, blauwviolet x x [TD] 200.- oranje, oranjebruin x . 1981-06-08 300.- blauw, paars x x 400.- rose, zwart x x 1981-11-15 zegels uit postzegelboekje 100.- lilarose, blauwviolet x 200.- oranje, oranjebruin x 1983-02-26 10.- grijsgroen, zwartbruinolijf x x 25.- lichtbruinrood, donkerbruinlila x x 55.- donkerbruinkarmijn, x x 1986-12-24 glanzend papier 50.- lichtgeelbruin, donkersiena x . 100.- groenblauw, ultramarijn x . 300.- groenblauw, grijsgroen, x . [2e helft '87?] mat papier 50.- lichtgeelbruin, donkersiena x . 100.- groenblauw, ultramarijn x x 300.- groenblauw, grijsgroen, . . 1987-06-21 55.- bruinrood, roodlila x . 400.- groen, groenblauw, x .

K12 1/2 15/20 20/15 drukrichting O R

1982-09-17 250.- geeloranje, siena x x 1983-09-27 110.- oranje, lilakarmijn x . 275.- geelolijf, zwartgroen x .

(![pagina)

• Chronologisch Overzicht