|
Afgezien van de Doar Ivri emissie zijn alle Israelische zegels gedrukt bij twee drukkerijen: De Staatsdrukkerij, tot maart 1965 in Hakirya, Tel Aviv, daarna in Jeruzalem, en de drukkerij E. Lewin-Epstein, te Bat Yam. In 1952 werd door de Staatsdrukkerij een druk aan de rol rasterdiepdruk-pers van Messrs. Chambon aangeschaft waarmee twee kleuren konden worden gedrukt. In 1958 werd een tweede Chambon aangeschaft waarmee tot drie/vier kleuren kon worden gegaan. De cylinders hebben een zeer beperkte omvang: ca 30cm breed en 308mm in de omtrek. Het perforeren gebeurde in één gang direct na het drukken met een aantal standaard-formaat kammen. De drukpers is te vergelijken met de Chambon-pers welke Joh. Enschedé en Zonen in 1961 voor de Nederlandse zegelaanmaak ging gebruiken. Het eerste zegel zo vervaardigd is het Maimonides zegel van 3 augustus 1953. |
Alle zegels in rasterdiepdruk sindsdien zijn vervaardigd in de Staatsdrukkerij. Tot 1961 werden voor rasterdiepdruk hooguit twee kleuren gebruikt, vanaf de 1961 Bosbouw-serie worden tot vier kleuren gebruikt. In maart 1975 verscheen een zegel gewijd aan Harry Truman gedrukt in een-kleuren plaatdruk. De Staatsdrukkerij had in die tijd 3 plaatdruk-persen in Italie besteld ten behoeve van de druk van bankbiljetten. Aangezien de drukkerij geen graveurs in huis had, werd de gravure in Wenen verricht en de platen vervaardigd in Italie. Alle zegels in offset, sinds 1949, zijn gedrukt bij de drukkerij E. Lewin-Epstein te Bat Yam. Tot 1960 hooguit vierkleuren-druk op praktisch altijd [1958 10 jaar Israel uitgezonderd] ongecoat papier, vanaf 1960 Nieuwjaar tot 7 kleuren altijd op gecoat papier. |
|
De zegels in offset werden aanvankelijk van een lijntanding voorzien, maar al snel werd een aantal standaard-formaat kammen gebruikt. De tanding werd in een aparte gang aangebracht. Bij een bezoek van Israelische filatelisten aan de Staatsdrukkerij bleek dat de zegels in offset bij de Staatsdrukkerij worden geperforeerd, en ook van veltelnummers e.d. voorzien, in plaats van bij E. Lewin-Epstein. Het gebruik van rasters Mijn belangstelling voor de Israelische frankeerzegels werd gewekt toen ik bij de voorbereiding van het artikel Uit uw dubbelen uw verzameling verdubbeld [1984 Filacento catalogus, 1987 NMPh nov/dec] ontdekt had dat verschillende rasters binnen de Stadswapen, Landschap, en Sheqel-series voorkwamen. |
Ik had toen nog slechts een handjevol Israel-zegels tot mijn beschikking. In de afgelopen periode heb ik geleidelijk aan meer materiaal in handen gekregen. Met name gebruikte zegels waren belangrijk. Het zijn zegels die voor enkele dubbeltjes of minder te krijgen zijn, en deze gebruikte zegels hebben het voordeel dat ze afkomstig zijn uit diverse oplagen en niet zoals bij de postfrisse zegels welke via de postzegelhandel verkregen stammend uit meestal de eerste oplage. Het is dan ook belangrijk om een beeld te vormen aan de hand van gebruikt, niet noodzakelijk in zeer goede staat verkerende zegels, om daarna eventueel op zoek te gaan naar postfris of prima kwaliteit gebruikt materiaal. |
|
Postfris materiaal met drukdatum, plaatnummer e.d. [zie de aparte paragrafen] zou het antwoord moeten geven op praktisch alle vragen met betrekking tot de gang van zaken bij de postwaardenaanmaak. Helaas [of misschien wel zo gelukkig?] geldt net als bij de Nederlandse postzegelfabricage dat het bedrijfsbelang van de drukkerij voorrang heeft op de documentatie ten behoeve van PTT en filatelisten. Ongewijzigde plaatnummers/drukdatums willen niet altijd betekenen dat niet stiekem de drukkerij toch van drukvorm is veranderd. Sinds de introductie van rasterdiepdruk in 1953 zijn de volgende rastermaten, het aantal punten/kartels van het rasterdiepdruk-raster per strekkende centimeter, te vinden. Bij meerkleuren-druk al of niet in combinatie. |
De hoek welke de rasters maken met de tekening is op enkele uitzonderingen na [1986 Archeologie in Jeruzalem] 45 graden. Ook voor offset-druk zijn rasters gebruikt, vaak echter slechts voor een klein gedeelte van de tekening. De rastermaat is aanvankelijk uitsluitend 60 later in de jaren '60 ook 80. Bij offset maken de rasters per kleur meestal een andere hoek: 15, 45, 75 en 0 graden. |
|
Drukrichting De drukrichting is de richting waarheen tijdens de druk de nog niet opgedroogde inkt uitvloeit. Bij rasterdiepdruk is dit altijd goed te zien. Aan de drukrichting-kant zijn de rasterpunten meestal samengevloeid niet even duidelijk afzonderlijk te herkennen, aan de niet-drukrichting-kant komen de afzonderlijke rasterpunten vaak zeer goed tot hun recht. De Israelische zegels in rasterdiepdruk zijn gedrukt op drukpersen aan de rol, zogenoemde continue druk, waarbij de richting van de papierbaan parallel loopt aan de drukrichting. De voorkeurs-richting bij de Israelische zegels is B[oven] bij het standaard-klein-formaat [zie volgende paragraaf] en het daarvan afgeleide [dubbel zo breed] standaard-bijzondere-uitgiften-formaat. Staande groot-formaat zegels hebben bijna altijd drukrichting R[echts]. |