Industrieel Erfgoed 2002

De Nederlandse Dohnanyi?

Vorig jaar werden de Duitse verzamelaars verblijd met een onverwachte variant van de 56c Dohnanyi-zegel. Na het ontdekken van een hinderlijke roodzweem tijdens het drukken van de zegel, werd de productie even stop gezet en van de gelegenheid gebruik gemaakt om in het zegelbeeld het jaartal '2002' te verschuiven. De eerste variant is onbedoeld toch aan de loketten verschenen en vormt nu een aantrekkelijk jachtobject.

Bij de Nederlandse zegels van de laatste tijd hebben we gemerkt dat de zegels uit mapjes en FDC goed in de gaten moeten worden gehouden en worden gelet op andere tandingen, kleuren e.d.

Ogenschijnlijk is er niets aan de hand bij de Industrieel Erfgoed zegels van 24 september 2002. De blokken gedrukt bij House of Questa in 4-kleuren offset. Kamtanding 14.77:14.46 19/26 hor./vert.; formaat 35.96x25.73 zoals ook gebruikt voor de Provincie-zegels van 2002.

De informatie op de achterkant van de TPG-mapjes 269a-b vermelden als tanding '14:14', maar dat was al fout bij alle luxe uitgevoerde provincie-carnets . Wat bij de mapjes opviel en de argwaan aanwakkerde was de geheel andere kleur bij de 'Breda' zegels: dieprood bij de mapjes en oranjerood bij de blokken. Vervolgens valt op dat de 'windvaan' bij het 'Weidum' zegel bij het blok tussen de 'n' en 'd' van 'Nederland' eindigt, maar bij het mapje er nog een eindje onder blijft. En dan werd het echt tijd voor een systematische benadering!

De donkerbruine [=opgebouwd uit magenta, geel en cyaanblauw] lijnen en vlakken staan t.o.v. de uitgespaarde belettering 'Nederland' en de omschrijving van het object net even iets anders. Soms zeer duidelijk, soms nauwelijks te omschrijven. Dan viel op bij twee zegels naast elkaar: Spakenburg en Dedemsvaart, dat het '2002' niet op gelijke afstand van het woord 'Nederland' stond! De afstanden nametend bij alle zegels nu levert het volgende op: 0.9mm voor alle zegels uit het blok en voor de 'Spakenburg' en 'Cruquius' uit het mapje, 1.6mm voor de overige 8 zegels uit het mapje.

De vergelijking met de Dohnanyi-zegels dringt zich op!

Maar we zijn er nog niet: er blijven 2 zegels over die wel verschillen vertonen, maar niet het grote systematische verschil. Toch blijkt er een systematisch verschil te zijn. De overgang tussen het lichtere linkergedeelte en het donkere rechtergedeelte ligt als een verticale 'lijn' die loopt door het linker, uitgespaarde deel van de onderkant van de 'a' van 'Nederland'. Dat is zo voor alle zegels uit het blok. Bij alle zegels van de mapjes loopt die 'lijn' rechts daarvan door het'donkere' rondje van de 'a'!

Kortom, de Industrieel Erfgoed zegels bestaan in 2 duidelijk te onderscheiden versies.

Wat is er misgegaan? Een spellingsfout zoals in de tab-tekst van 'Overijssel'? Het September-nummer van Filatelie geeft onbedoeld wat meer idee. Het blok staat op de voorpagina en de zegels worden elk afgebeeld en uitvoerig beschreven op de pagina's 662-663.

Bij nadere beschouwing blijken de afgebeelde zegels de door mij beschreven kenmerken te hebben. Ook het duidelijke rood bij 'Breda' valt op. De teksten op de tabs zijn bij 4 zegels anders: Dedemsvaart, Heerlen en Weidum hebben weliswaar dezelfde tekst als de blokken, maar iets anders 'uitgevuld': b.v. bij Weidum 'verplaatsen', bij Heerlen 'duizenden' cq 'mijnbouw' en bij Dedemsvaart 'kalkovens' verspreid over 2 regels [Filatelie] of op 1 regel [blok]. Bij Breda is het woord 'ketelopstellingen' veranderd in 'ketels'. Waar ging het om? Stak de tekst te ver uit naar rechts? Het lijkt er sterk op als we de tekst bij Breda en Heerlen bekijken.

Uit het feit dat de zegels gebruikt zijn voor de mapjes mogen we opmaken dat - netals bij Overijssel - het probleem niet zat in de zegels zelf maar in de tekst op de aanhangsels. Ook hier is geprobeerd om na een ongetwijfeld moeilijke en pijnlijke beslissing de blokken voor normale verkoop af te keuren de zegels nog zo veel mogelijk te benutten. Zeer begrijpelijk en onder die omstandigheden ook begrijpelijk dat over het hoofd is gezien dat o.a. '2002' van plek is veranderd....

Nog een greep van individuele kenmerken:

Spakenburg

Mast rechts van 2e 'n van 'Nederland ' duidelijk [mapje] of niet [blok]

Dedemsvaart

Oven raakt schreef van de 's' in 'kalkovens' [blok] of laat deze geheel vrij [mapje]

Cruquius

Twee 'rondjes' precies boven de 'l' van 'stoomgemaal' [blok] of een fractie naar rechts [mapje]

Heerlen

Donkere lijn raakt schreef van de 'c' in 'mijnschacht' [mapje] of laat deze geheel vrij [blok]

Hengelo

Donker stukje in halfrondje van de 'e' van 'zoutboortoren' [blok] of niet [mapje]; takken in de 'o' van 'Hengelo' anders.

Weidum

Linkerbovenhoek van windvaan t.o.v . 'n' en 'd' van 'Nederland'

Zevenaar

Onderkant dak aan de onderzijde van 'aa' van 'Zevenaar' [mapje] of er halverwege door [blok]

Breda

Plafondlijnen raken de onderkant van de 2e 'n' van 'Nederland' [mapje] of gaan dwars door de letter [blok]

Tilburg

Donkere lijn door onderkant 'u' van 'zuivering' [map] of gaat halverwege de 'u' door de letter [blok]

Schoonerbeek

Linkerbovenkant van jaknikker komt ruim boven de 'a' van 'Nederland' uit [blok] of maar net [mapje]; donkere balk linksonder 'r' van 'jaknikker' [mapje] of halverwege door de letter [blok]

In het Museum voor Communicatie waren begin februari 2003 aanwezig de modelvellen van de Industrieel Erfgoed zegels. D.w.z. alleen die van de 1e druk. Het is goed om de tab-teksten te kunnen vergelijken. Met name bij de 'Weidum' en 'Breda' zegels zijn de teksten grondig gewijzigd. Zou de tekst over het gretige bier-drinken misschien verkeerd zijn gevallen?

De zegels zijn gedrukt bij House of Questa in 4-kleuren offset op een Mitsubishi-pers. De zegels zijn uitgevoerd in vier kleuren: cyaanblauw, geel, magenta en zwart.

Het blokje is gedrukt in drukvellen van 4x4 blokken. Op het modelvel een sticker 'Litho/Gravure check list' dat op 17 juni 2002 voor accoord was getekend en ordernummer 5263 draagt.

Op de linker-, boven-, onder- en rechterrand tussen de blokken snijlijnen, in de vier hoeken twee haaks op elkaar staande. In alle vier hoeken en op 3/4 van de linker- en rechterrand paskruisen. Op de ondervelrand vier korte horizontale balken tegen elkaar aan gedrukt: van links naar rechts:: cyaanblauw, geel, magenta en zwart.

Daarna achtereenvolgens: het woord: 'LAYEDGE'; een 4 blokjes in cyaanblauw, geel, magenta en zwart; de tekst: 'Q5263 Dutch Post Industrial Heritage Form 2; '1x 5/let @ 25.73x35.96mm, trims 107.88x154.38mm. Purup 305# 3969 DGB'; Paperp 483x648mm; een paskruis; een barcode met *$CHQ005263020000*. Op de rechtervelrand boven het paskruis een 4-kleurige balk met een van boven naar onderoplopende intensiteit. Op de bovenvelrand op de linkerhelft een 4-kleurige balk met een van links naar rechts intensiteitsverloop.

De drukrichting is R.

De rastermaat is R120 [Hiline 300, oftewel 300 lijnen per inch, dus delen door 2.54 = 118,1] en de rasterhoeken van de afzonderlijke offset-platen zijn als volgt: cyaanblauw 75, geel 0, magenta 45 en zwart 15 graden.

Kamtanding 14.77:14.46 19/26 hor./vert.; formaat 35.96x25.73 zoals ook gebruikt voor de Provincie-zegels van 2002.

Barcode: +8190, artikelnumer 220861.

Het papier is niet-fosforescent offsetpapier van Tullis Russell, dat noch aan de beeldzijde noch aan de gomzijde oplicht of nalicht. Het geheel kleurt 'paars' ofwel een totale reflectie van het UV-licht. De fosfor-balken lichten geel op en kort na, ze zijn als vijfde kleur (?) aangebracht. Het papierdoorzicht is III met papierrichting | [dwars op de lengte-richting van de zegel], de gom is C2.

Teksten 1e druk

Tekst 2e oplage