De eerste Nederlandse persoonlijke aanhangsels - The first Dutch personalized tabs

Wat kunnen de Nederlandse verzamelaars nu verwachten?

Op 20 mei verschijnen alvast 2 blokken met elk 10 'zegels' met ernaast ruimte voor bedrukking welke alvast om een indruk te geven van wat er mogelijk is alvast is bedrukt. Kosten 2x 10 x 39c = euro 7.80. Het ene blok heeft 10 zegels van 39c met een feestelijk tintje en ditto symbolen en attributen, het andere blok heeft 10 verschillend gekleurde zegels van 39c. Artikelnummers: 230661 resp. 230662 en product-barcodenummers: +9562 en +9586. Net als bij de Wadden-zegels zullen de volgnummers ertussenin: +9579 en +9593 gebruikt zijn voor de verpakkingen van de blokken.

De voorbeeld-blokken zijn vervaardigd in 4-kleuren offset [cyaan, magenta, geel en zwart] door Joh. Enschedé Security Stamp Printing te Haarlem in een oplage van 575.000 blokken elk. Het frankeergeldige zegel heeft een standaard A-formaat zoals we dat al ruim 100 jaar kennen: 20.8x25.3 en bijbehorende kamtanding 13 1/2:12 3/4 14/17 tanden horizontaal/verticaal.

Wie echter zijn/haar eigen foto - er zullen ongetwijfeld beperkingen zijn qua soort afbeelding - wil geplaatst hebben naast de 'zegels' zal blokken kunnen bestellen voor euro 12.95 [ofwel euro 9.05 bovenop de frankeerwaarde van 3.90] voor het eerste blok en 5.95 voor elk volgende [mits dezelfde afbeelding gebruikt]. Wat dat betreft zijn we voordeliger uit dan onze Belgische collega's die telkens 16 euro mogen verschaffen aan Vicindo. Degenen die vóór 1 juli 2003 hebben besteld doen mee aan een wedstrijd voor de mooiste foto. Van de 10 mooiste foto's wordt een blok gemaakt dat op 23 september 2003 zal verschijnen. En op 25 november verschijnen in het kader van ditzelfde project blokjes met 10 zegels van 29c ofwel de personalised December-zegel?

Gezien de ervaring bij de Belgen zullen de zegels die apart besteld moeten worden kunnen afwijken - qua druk - van de originele voorbeeld-zegels die op 20 mei beschikbaar komen. En niet alleen dat. Als het idee aanslaat - en in België is dat gebeurd - zullen regelmatig nieuwe basis-blokken zegels moeten worden gedrukt.

Hoe worden de 'persoonlijke' afbeeldingen toegevoegd aan de zegels? Toch niet met voor elke foto aparte offset-drukplaten maar veeleer met kleurencopieermachines of iets dergelijks. De beperking voor JESSP tot offset - nu gebruikt voor de blokken die op 20 mei verschijnen - zal mogelijk verdwijnen en er zullen basis-zegels komen in diepdruk? Immers de Belgische Zegelwerkplaats in Mechelen verzorgt alle 'Mijnzegel', 'Duostamp' producten op haar gewone GOEBEL-rasterdiepdrukpersen.

Voor de Nederland specialist betekent dit noodgedwongen de aanschaf van de eerste 2 blokjes, maar ook van latere persoonsgebonden varianten. En misschien wel méér dan éénmalig?

Is dit gedoe een uitbuiting van de filatelist? Nee, althans in de optiek van de Post zeker niet. Zoals het voormalig hoofd van de Australische Filatelistische Dienst - David Maiden - al in de begin jaren 1990 aangaf werd nog geen 7% van zijn omzet gemaakt door filatelisten. Het kopers-publiek heeft haar eigen wensen en interesses en daar wordt commercieel uitstekend op ingesprongen. Dat zien we niet alleen in Australië - toch wis en zeker geen bananen-republiek - en ook in België en nog veel meer elders. En nu dan ook in Nederland waar we dit maal geen 50 jaar achterlopen....

Het persoonlijke vignet

De voorbeeld-blokken welke op 20 mei 2003 verschenen zijn vervaardigd in 5-kleuren offset [cyaan, magenta, geel, zwart plus fosfor] door Joh. Enschedé Security Stamp Printing te Haarlem op een Mitsubishi in drukvellen van 4x2 blokken [=2 rijen van 4 blokken naast elkaar].

De modelvellen waren voor accoord getekend op 11 maart 2003 [de 'frivole' zegels] en op 20 maart 2003 [de 'plechtige' zegels met Balkenende c.s.] en ongeperforeerd. Geen TPG ordernummer genoteerd op het modelvel. Op de bovenvelrand geheel bovenaan een Brunner-balk. Daaronder op de bovenrand en op de onderrand tussen de stroken enkele snijlijnen, in de vier hoeken twee haaks op elkaar staande. Op de zijranden tussen de stroken dubbele snijlijnen; paskruizen bovenaan, tweemaal in het midden en onderaan. Krabbels in het zwart ver rechts van blok 8 [ROB resp. Jos] alsmede een zwart 'trapje' en een horizontale lijn ver links naast blok 5.

Er is een rastering gebruikt voor de volgende kleuren: magenta 75 graden, cyaanblauw 15, geel 30, en zwart 45.

De drukrichting is B.

Het papier is niet-fosforescent offsetpapier van Tullis Russell. De papierrichting is <->. De gom is C2.

In het Museum voor Communicatie waren ook vellen - niet voor accoord getekend - aanwezig van de basis-zegels voor de commercieël verkrijgbare 'persoonlijke zegels'. Qua lay-out en andere druktechnische aspecten precies hetzelfde als de voorbeeld-zegels zij het dat Balkenende, Sien en anderen niet meer aanwezig zijn. Over blijven op deze vellen de 'echte' postzegels van 39c met ernaast een kader met een rechthoekige blanco ruimte voor eventuele bedrukking.

Hoe is de gang van zaken bij de Nederlandse 'persoonlijke vignetten'?

Een bestelling via internet of met formulieren via de postkantoren of bedrijven als Kruidvat komt terecht bij TPG dochteronderneming Cendris in Leidschendam. Daar worden zonodig de foto's gescand en tot digitale afbeeldingen gemaakt. Administratieve gegevens + digitale foto-bestanden gaan - met aantallen bestellingen tegelijk - op een CD-rom richting Haarlem.

Met behulp van speciaal hiervoor geschreven programmatuur en speciaal hiervoor aangekochte 4-kleuren printers worden de foto's geprint op de basis-blokken postzegels. Op een apart blaadje worden naam, adres- en woonplaatsgegevens + een zwart-wit fotootje afgedrukt. De printer heeft dus in ieder geval 2 papierladen nodig: voor het administratieve blaadje en voor het zegelblokje. Het zegelblokje is vrij klein ten opzichte van de papierlade en daarvoor is in de papierlade een aparte voorziening gemaakt voor de aanvoer van de blokken.

In een venster-enveloppe met trek-afsluitstrip worden handmatig de geprinte blokken [aantal afhankelijk van de grootte van de bestelling] + administratief blaadje in de enveloppe gestopt nadat de bediener van de printer met behulp van het zwart-wit fotootje de zegelblokken controleert of ze bij elkaar horen. De administratieve gegevens worden eveneens handmatig gecontroleerd met een geleide-lijst van bestellingen en daarop afgevinkt. Als extraatje wordt nog een reclame folder toegevoegd van b.v. het tijdschrift 'Flair'....

De afgedrukte foto's zijn vrij grof gerasterd: R60. Dit is met een loep onmiddelijk te zien, maar van een afstand oogt alles goed.

Bij Joh. Enschedé [JESSP] zijn thans 3 van zulke printers in continue bedrijf. Zo goed is het het idee van het 'gepersonaliseerde vignet' aangeslagen in Nederland.

Mijn dank aan Paul Meijboom van JESSP voor de persoonlijke rondleiding langs deze nieuwe innovatieve aanwinsten van het jubilerende bedrijf.

Laten we nog even goed op een rijtje zetten dat het in de Nederlandse situatie in wezen gaat om 20 verschillende zegels van 39c in 2 blokken van 10. Bij catalogisering dient te worden uitgegaan van die 20 verschillende postzegels. Het stukje papier er naast - of het nu in offset is meegedrukt zoals bij de voorbeeld-zegels of met een inkjet printer is gespoten - heeft geen enkele frankeerwaarde en mag dan ook geen 'postzegel' heten.

Het door de filatelie overnemen van de misleidende term 'persoonlijke postzegel' dient zoveel mogelijk vermeden te worden. Een aparte aanduiding voor deze aanhangsels is gewenst. In België spreekt men - ook bij De Post - van een 'gepersonaliseerd vignet'.