|
Van Allonge tot Duostamp Op 20 mei 2003 kwam TPG Post met de 'verrassings-zegels' van dit jaar. Een verrassing die voortijdig uitlekte. En waarom ook niet? Origineel onbedrukt postzegel-papier zou in beginsel gebruikt kunnen worden bij het vervaardigen van valse zegels ten nadele van de post cq de verzamelaar. Om dit risico te verkleinen werden de velranden meestal smal/laag gehouden en bedrukt. Brede onbedrukte velranden - berucht zijn die van Ned. Indië en Indonesia in de jaren '40/'50 - kunnen nog aantrekkelijker worden als de velranden doorgeperforeerd zijn nog en er als het ware blanco 'postzegels' ontstaan. |
Bij de Nederlandse zegels is dit zeer zelden voorgekomen, bij de Oostenrijkse zegels daarentegen was het in de jaren '80/'90 van de XX-ste eeuw standaard. Handige zakenlieden- vaak hotels - lieten die blanco zegels met eigen afbeeldingen/teksten bedrukken. De Duitse term hiervoor 'allonge' is afgeleid van het Franse 'allonger' ofwel 'verlengen' kortom een aanhangsel of verlengstuk bij een officiëel document of waardepapier. In 1995 maakte de Oostenrijkse post een eind aan deze mogelijkheid tot 'zelfwerkzaamheid' en plaatste zelf gedrukte motieven of de velranden. Een tussenstap werd gecreeerd door ruimte van het zegelbeeld open te laten en een aantal motiefjes als 'stickers' erbij aan te bieden om de open ruimte te vullen. In Nederland was de emissie die als 'verrassing' was bedoeld uitgegeven in 1998 - beter bekend als de 'Creatief' zegels. Elders verschenen vergelijkbare zegels in de UK en in Canada. Een volgende stap zou zijn geweest het publiek - tegen betaling - de mogelijkheid te bieden om onbenutte velranden te laten bedrukken. En dan nog een stap verder om bewust ruimte te creëren op de zegel-vellen waar bedrukking kon plaats vinden. We zien dit de periode 1999-2004 gebeuren bij de zegels van b.v. Australië [sinds maart 1999], België [sinds 2001] en Canada [sinds 2001]. Hoewel de posterijen heel bewust spreken van personalised, persoonlijke of gepersonaliseerde postzegels zijn de speciaal bedrukte lege plaatsen in een vel met postzegels nooit zelfstandig geldig voor frankering en dus ook geen postzegels. |
|
In België werd begonnen met een vel van 15 postzegels [postman uit de 16e eeuw] plus 15 aanhangsels [foto's van de bezoekers van de tentoonstelling op de Belgica 2001] te laten vervaardigen tegen een méérprijs van 145F [bovenop 15x17F = 255F]. Bij deze zegel ging het al om een andere velopmaak dan het origineel [in vellen van 12]. Waarmee de België specialist vast zat aan twee versies voor zijn/haar verzameling! Begin 2002 werd de mogelijkheid geboden om een 'viooltjes' zegel te voorzien van een aanhangsel met eigen illustratie [als digitaal bestand aangeleverd] onder de naam 'Mijnzegel'. Kosten 15 euro [ofwel 8.70 boven de 15 x 0.42 = 6.30 frankeerwaarde]. |
Op 1 juni 2002 werden ter gelegenheid van een tentoonstelling van pre-columbianse kunst afbeeldingen uit een stripverhaal van Kuifje gecombineerd met een 'postzegel' van een rood-wit Post-logo. Deze werden onder de naam 'Duostamps' verkocht door een apart dochterbedrijf van de Post - Artis-Historia later Vicindo. Deze 'zegels' waren niet bij de Post te verkrijgen via filatelieboetieks noch te bestellen per postorder of abonnement. De zegels plus afbeeldingen in vellen van 15 kostten 16 euro [ ofwel 9.70 bovenop de 15 x 0.42 = 6.30 frankeerwaarde]. De 'Mijnzegel' zegels bleven voortdurend bestelbaar, maar wisselden wel van frankeerzegel: een rood-wit logo, een wit-rood logo [alle slechts met 'België Belgique, geen waardeaanduiding] en nu een prior-met-logo met 0.49 naast de landsnamen. Alle 4 basis-zegels zijn in dienstorders van de Post aangekondigd geweest en frankeergeldig in tegenstelling tot de illustraties ernaast. Hoewel het dus om Belgische frankeergeldige postzegels gaat [viooltje, 3 typen logo] zijn ze niet opgenomen in de OCB! |
|
Nogmaals de Belgische persoonlijke vignetten Zoals in de vorige rubriek is gemeld heeft België postzegels met leuke afbeeldingen op de vignetten aangebracht uitgegeven tegen een behoorlijke meerprijs onder de naam 'Duostamps' . Met enige regelmaat brengt de dochteronderneming van De Post Vicindo nieuwe bedrukkingen uit. In maart 2002 verschenen 5 verschillende vellen Kuifje en begin mei 2003 werden 4 nieuwe soorten aangekondigd: 2x Winnie de Poeh, Mickey Mouse en Cowboy Henk. Kosten thans 16 euro per vel van 15 zegels van 49c. In Philanews - het filatelistisch mededelingenblad van de Belgische Post - wordt enthousiast aangekondigd dat deze vellen ook via de postkantoren verkrijgbaar zijn en dat elk jaar 10 van zulke soorten 'Duostamps' uitgebracht gaan worden. Op jaarbasis dus 160 euro! Op elk vel staan 15 postzegel met 'PRIOR' met een frankeerwaarde van 49c. |
Deze blokken - want los is er geen zegel uit te verkrijgen - worden in hun basis-vorm gedrukt bij de Zegelwerkplaats van Mechelen. De huidige versie van de postzegel - na drie versies zonder waardeaanduiding met alleen het Post logo en de beide landsaandudingen als kenmerkend teken van een frankeerzegel, na het viooltje [01.12.2001], de posthoorn op rode achtergrond [20.03.2002] en rode posthoorn op wit [?.?.2002] - met 'PRIOR' [18.11.2002] en de waardeaanduiding 0.49 is in éénkleurige rasterdiepdruk uitgevoerd. |
|
Op het complete vel van Winnie de Poeh [in aquarellen] dat op de GOEBEL-2 is gedrukt staan nog enkele druktekens toegevoegd in zwart - kennelijk om het bij de volgende fase mogelijk te maken de bedrukking goed te laten aansluiten bij de eigenlijke postzegels. Alle tekst betrekking hebbend op Winnie de Pooh en de illustratie bedrukking op de vignetten zijn er op gespoten met een inkjet in 4 kleuren. De stripverhaal tekening is grof gerasterd bij nauwkeuriger beschouwing. Binnen een drukkerij voor waardepapieren - wat de Zegelwerkplaats is - is in principe verzekerd dat onafgewerkt materiaal niet in onbevoegde handen komt. Daarentegen zal een printer [of meerdere] gerust in een kantoor-omgeving kunnen worden geplaatst omdat geen kwade dampen vrijkomen zoals bij de aanmaak in rasterdiepdruk. |
Sinds begin juli biedt De Post zelf de losse zegels - in alle vier versies - te koop aan: 41c voor de zegels zonder waardeaanduiding [was 42c frankeerwaarde] en 49c voor de Prior-versie. Uiteraard zonder enig velrand-gedeelte of aanhangend vignet. De zegels zijn tot maximaal 5 boven elkaar - zoals ze ook in de complete vellen zitten. In België hebben we nu te maken met 3 verschillende stromen:
|
|
Kunnen we in Nederland een vergelijkbare situatie verwachten? De 20 basis-postzegels zijn hier al sinds 20 mei 2003 beschikbaar. Vergeleken met België hebben de Nederland verzamelaars het slecht getroffen. Bij de zuiderburen zijn - chronologisch - slechts 4 verschillende frankeerzegels relevant. Het 'MijnZegel' project draait op volle toeren. Enige compleetheid in filatelistische zin is niet mogelijk. Wie de filatelistisch relevante zegels wil hebben zal de vakantie-foto's van dit jaar nog maar eens kritisch moeten doorkijken om een geschikte kandidaat te vinden voor 'Mijn Zegel'. Een 'Duostamp' is nog niet in Nederland gesignaleerd, maar dat zal slechts een kwestie van tijd zijn. Een praktisch probleem bij de Nederlandse zegel is het formaat. TPG heeft tot dus verre zeer bewust gekozen voor het kleine formaat vignet. |
In België is het vignet of net zo groot als de postzegel of tweemaal zo groot. Voor een pasfoto is het enkel-formaat voldoende, voor een familie-foto is het dubbel-formaat toereikend. Op de Nederlandse vignetten is geen plaats voor een familie-portret, laat staan voor een serie afbeeldingen uit de Panda of Kapitein Rob stripverhalen. De Belgische filatelie heeft Duostamp tot dus verre geheel links liggen en daar zal Vicindo geen moment van hebben wakker gelegen omdat er een eigen publiek - niet -filatelist - is voor deze producten. De recente verkrijgbaarheid via de postkantoren in België zal de postzegelverzamelaar eerder verleiden tot aanschaf en een overweging of het niet toch om producten gaat die in de filatelie thuishoren. Zal de Nederlandse filatelist t.z.t. zich ook kunnen permitteren om Duostamp producten links te laten liggen? Ik ben bang van niet. |