Home Inleiding Engelse postwaardenproductie De "Decimal" Machin 1971=> Engelse postzegeldrukkerijen / Stamp printers in the UK

Het Engelse Muntstelsel [1967-1983]

In 1967 kende het Engelse muntstelsel een verdeling van het Pound als volgt:

  • £=Libra=Pound=20 shillings
  • s=shilling=1'=12pence
  • d=denarius=penny

Dit Lsd of Sterling stelsel kende de volgende munten:

  • 1/2 d=halfpenny
  • 1d =penny
  • 3d= threepence
  • 6d= sixpence
  • 1'= shilling
  • 2'= two shilling
  • 5'= halfcrown,
  • en een gouden Pound

Deze munten waren er in 1967, daarvoor bestonden er nog een 1/4d of "farthing" , en een 10'= 1 Crown.

Hoewel pas op 15-februari-1971 over werd gegaan op het decimale geldstelsel, waren al de volgende munten verschenen:

Vanaf 1968: 5p=1', en 10p=2'. In 1969 volgde de 5-hoekige 50p munt. De 5p en 10p hadden dezelfde afmetingen als de oude 1' en 2'. Nu 15 jaar later zijn deze munten nog steeds in omloop. [zie afb. 2]

In 1971 verschenen pas de 1/2 p, 1p, en 2p, in 1972 een 25p t.g.v. de Silver Wedding. In 1982 de 20p en 1 Pound. [zie afb. 3]

Munten spelen een rol bij zegelautomaten, zowel rol als boekje. In de Machin-periode waren slechts de 5p=1', 10p=2' en 50p van belang. Na de invoering van de 1 Pound munten lijkt een aanpassing van de automaten binnenkort in de lijn van verwachting.


Posttarieven in de Machin-periode [1967-83]:


?1-mei-65:
                   t/m 2oz  t/m 4oz
   binn. drukwerk    3d       5d    binn. briefkaart  3d
   binn. brief       4d       6d
3-october-66:
                                   buit. drukwerk    4d t/m 2oz                   6d t/m 4oz
                                   buit. briefkaart  5d
                                   buit. brief       9d t/m 1oz                   1'2 t/m 2oz
                                   luchtpost A       1'  t/m (!half)oz
                                   luchtpost B       1'6 t/m (!half)oz
                                   luchtpost C       1'9 t/m (!half)oz
                                    16-september-68: [invoering 1st en 2nd class mail]

                  t/m 4oz  t/m 6oz

   binn. 1st class  5d       9d
   binn. 2nd class  4d       6d

 15-februari-71: [invoering decimaal monetair stelsel]

                binn. 1st class  3p       5p
                buit. drukwerk  1 (!half) t/m 2oz
                binn. 2nd class         2 (!half)p
                                4 (!half)p               2 (!half) t/m 4oz
                                   buit. briefkaart  2p
                                   buit. brief       4p t/m 1oz                     6p t/m 2oz
                                   luchtpost A       5p     t/m (!half)oz
                                   luchtpost B       7 (!half)p t/m (!half)oz
                                   luchtpost C       9p     t/m (!half)oz

 1-juli-71:                                        t/m 1oz  t/m 2oz

                                   buit. drukwerk    3p       4p
                                   buit. briefkaart  3p
                                   buit. brief       5p       9p



 6-maart-72:
                  t/m 2oz t/m 4oz

   binn. 1st class   3p      4p
   binn. 2nd class   2 (!half)p  3 (!half)p

 10-september-73:

                  t/m 2oz t/m 4oz                   t/m 1oz t/m 2oz

   binn. 1st class   3 (!half)p  5p    buit. drukwerk    3p       4p
   binn. 2nd class   3p      4p    buit. briefkaart  4p
                                   buit. brief       5 (!half)p   11p
                                   luchtpost A       6p    t/m (!half)oz
                                   luchtpost B       8p    t/m (!half)oz
                                   luchtpost C      10p    t/m (!half)oz

 24-juni-74:
    binn. 1st class   4 (!half)p 6 (!half)p buit. drukwerk    3 (!half)p   4 (!half)p
   binn. 2nd class   3 (!half)p 5p
 ?-maart-75:
    binn. 1st class   7p       ?    buit. drukwerk    ?         ?
   binn. 2nd class   5 (!half)p   ?    buit. briefkaart  6p        ?
                                   buit. brief       8p        ?
                                   luchtpost A       8p t/m (!half)oz
                                   luchtpost B      10p t/m (!half)oz
                                   luchtpost C      12p t/m (!half)oz




 29-september-75: [overgang naar metrische gewichten]

                   t/m 60g t/m 100g                 t/m 20g  t/m 50g

   binn. 1st class  8 (!half)p 11 (!half)p buit. drukwerk    5p        7p
   binn. 2nd class  6 (!half)p 9p      buit. briefkaart  7p
                                   buit. brief      10p       19p
                                   luchtpost A      10 (!half)p t/m 15g
                                   luchtpost B      11p     t/m 15g
                                   luchtpost C      13p     t/m 15g

 5-januari-76:

 26-april-76:

                                   buit. drukwerk    6p       10p
                                   buit. briefkaart  7p
                                   buit. brief      10p       18p

 7-juni-76:

    binn. 1st class 8 (!half)p    11p
    binn. 2nd class 6 (!half)p     9p

 13-juni-77:

    binn. 1st class  9p   12 12/p  buit. drukwerk    7p       11p
    binn. 2nd class  7p    9 (!half)p  buit. briefkaart  8p
                                   buit. brief      10 (!half)p   19p
                                   luchtpost A      10 (!half)p t/m 10g
                                   luchtpost B      11p     t/m 10g
                                   luchtpost C      13p     t/m 10g

 ?28-augustus-79:

    binn. 1st class 10p  ?15p      buit. drukwerk    ?7 (!half)p    ?
    binn. 2nd class  8p  ?11 (!half)p  buit. briefkaart  9p
                                   buit. brief      11 12/p   21p
                                   luchtpost A      12p     t/m 10g
                                   luchtpost B      13p     t/m 10g
                                   luchtpost C      15p     t/m 10g


 ?4-februari-80:

    binn. 1st class 12p   17p      buit. drukwerk    ?9p    ?14 (!half)p
    binn. 2nd class 10p   13 (!half)p  buit. briefkaart  10 (!half)p
                                   buit. brief      13 (!half)p   25p
                                   luchtpost A      13 12/p t/m 10g
                                   luchtpost B      15p     t/m 10g
                                   luchtpost C      17 (!half)p t/m 10g

  ?26-januari-81:

    binn. 1st class  14p     20p   buit. drukwerk    ?12p   ?19p
    binn. 2nd class  11 (!half)p 14p   buit. briefkaart  18p
                                   buit. brief       18p      ?
                                   luchtpost A       20p    t/m 10g
                                   luchtpost B       22p    t/m 10g
                                   luchtpost C       25p    t/m 10g
    4-januari-82:

    binn. 1st class 15 (!half)p 22p     buit. drukwerk    ?12 (!half)p  ?
    binn. 2nd class 12 (!half)p 16 (!half)p buit. briefkaart  19 (!half)p
                                    buit. brief       19 (!half)p  33p
                                   luchtpost A      24p    t/m 10g
                                   luchtpost B      26p    t/m 10g
                                   luchtpost C      29p    t/m 10g

   5-april-83:


    binn. 1st class   16p     23p   buit. drukwerk    14 (!half)p   23p
    binn. 2nd class   12 (!half)p 17p   buit. briefkaart  20 (!half)p
                                    buit. brief       20 (!half)p   35p
                                   luchtpost A      26p     t/m 10g
                                   luchtpost B      28p     t/m 10g
                                   luchtpost C      31p     t/m 10g


 luchtpost-zones:
 A = N-Afrika, Midden Oosten
 B = Amerika, Afrika, India, Zuid Oost Azie
 C = Australie", Nieuw Zeeland, Japan, China


De bijzondere uitgiften hebben in het algemeen de volgende tarieven:  binnenland 1st class, buitenlandse brief of luchtpost zone A,  luchtpost zone B, luchtpost zone C. Alle de laagste gewichtstrap.   De Kerst-zegels hebben [sinds de invoering eind 1966] als enige bijzondere uitgifte een waarde voor het binnenlandse drukwerk of 2nd class tarief.

Afwijkend van bovenstaande regel zijn de volgende zegels: 1980 10 (!half)p Buckingham Palace [briefkaart buitenland tarief], 1972 20p Silver Wedding, 1973 20p Royal Wedding en 1980 50p "London 1980". Deze laatste 3 zegels hadden geen postale bestemming doch waren uitgegeven "ten bate" van de filatelisten!


De Anatomie van Machin:

Hoe is een Machin zegel opgebouwd, als we variatie in nominale waarde, kleur en tekening even buiten beschouwing laten? Een Machin zegel kan zijn opgebouwd uit zo'n 6 lagen, te beginnen aan de gomzijde:

1 - gom 2 - papier 3 - coating 4 - gedrukte afbeelding 5 - gedrukte fosfor 6 - beschermende laag

Niet altijd is er sprake van 6 lagen. De lagen 3, 5, of 6 kunnen afwezig zijn, maar ook de volgorde 4-5 kan omgedraaid zijn: de gedrukte afbeelding ligt dan op de gedrukte fosfor.

Wat is de variatie per laag ?

1-Gom:

Door de Engelse verzamelaars worden slechts 3 gomsoorten onderscheiden:

GA = arabische gom => A PVA = gom op basis van Polyvinylalcohol => C1 en C2 PVA/d of DEX = " " + dextrinetoevoeging => D1 en D2

Het onderscheid in C1 [creme met vlekjes] en C2 [creme egaal of gestreept] resp. D1 [groenblauwig gestreept] en D2 [groenblauwig gevlekt] wordt niet gemaakt, hoewel dat bij de Engelse zegels minstens zo goed gaat als bij de Nederlandse zegels. De chronologie bij de Engelse zegels is ruwweg als volgt:

=>1968 GA = A, daarna nog enige tijd voor rolzegels, incidenteel nog later 1968-1973 PVA = C1, incidenteel nog later 1973 PVA = C2 1973-1974 PVA/d = D1 1974=> PVA/d = D2

2-Papier:

Goed beschouwd wordt in Engeland het papier zelf niet of nauwelijks bekeken. Wat als papierverschil genoemd wordt heeft eigenlijk betrekking op de coating en de "fosfor" in al z'n verschijningsvormen.

In Nederland worden 4 aspecten van het papier onderzocht:

a. papierdikte b. papierrichting c. papierdoorzicht d. UV-reactie

a. Bij de Machin-zegels wordt wel van "dun" papier als afwijkend van "normaal" gesproken. Wat als "dun" wordt beschouwd en wat als "normaal" is onduidelijk.

b. De papierrichting is bij de Engelse zegels gekoppeld aan de stand van het watermerk. Bij een leesbare stand is de papierrichting: | . De watermerken kunnen rechtopstaand, kopstaand en liggend met de punt van de kroon naar links of naar rechts zijn. Met de invoering van de Machin-zegels in 1967 verdween het watermerk-papier.

De argumenten waren dezelfde als in Nederland bij de invoering van de Juliana Regina zegels in 1969. Het watermerk werkte ontsierend. Op de papierrichting van het watermerkloze papier wordt niet meer gelet, hoewel richting <-> net als een "sideways" watermerk voorheen kan wijzen op afkomst uit postzegelboekjes of rollen.

De velzegels hebben altijd | , de rolzegels of <-> (sideways rolls) of | (lengthwise rolls). De boekjes of <-> (automaatboekjes, en de 1972 £1 Wedgewood boekjes) of | (loketboekjes).

c. De papierdoorzichten zijn dezelfde als die bij Nederlandse zegels kunnen worden aangetroffen. Dit facet wordt in de Engelse literatuur geheel buiten beschouwing gelaten.

d. De UV-reactie van het papier is tot in de 60-er jaren: dof of inert, zonder een spoor van witmaker. Halverwege de 60-er jaren komt de vervuiling: vezels die wit oplichten. De dichtheid van deze vezels blijft gering en komt nooit in de buurt van de UV-reactie van het Nederlandse papier rond 1965 waar nauwelijks meer te zien is of het wit oplichten door de afzonderlijke vezels of door een egale witmaker is veroorzaakt. Tegelijk met het papier zonder watermerk in 1967 komt ook het fel egaal wit oplichtende papier.

3-Coating:

Tot 1960 zijn de Engelse zegels in rasterdiepdruk op ongecoat papier gedrukt. De Europa zegels van dat jaar zijn de eerste met een coating. De coating is meestal te zien als een glanzende laag op het papier die makkelijk beschadigd wordt: barsten en krassen.

Deze coating wordt beschouwd te zijn zonder egale witmakers , dus geen "witte" reactie onder UV aan de beeldzijde, en algemeen aangeduid als OCP ofwel Original Coated Paper. Deze opvatting is onjuist!

De coating bevat wel degelijk een egale witmaker. Vanaf begin 1972 echter is de witmaker veel intensiever. De Engelsen spreken dan van FCP ofwel Fluorescent Coated Paper.

Het onderscheid tussen OCP en FCP is in de toekomst moeilijk te handhaven. De egale witmaker in de coating zal uiteenvallen, en daardoor minder intens wit oplichten.

Zonder witmaker in de coating zijn de series door DeLaRue in offset gedrukt: 1969 Techniek, 1970 Commonwealth Games.

Hoewel het aanbrengen van fosfor door middel van druk door zou gaan ( zie 5-gedrukte fosfor), werden er proeven gedaan om de fosfor in de coating op te nemen:

1969 1'6 1970 10p (plaatdruk) 1973 50p (plaatdruk) 1974 4 1/2 p (met extra erop nog eens gedrukte fosfor!!) 1976 8 1/2 p 1977 Sport-serie.

De 8 1/2 p Kerst van 1975 heeft de fosfor in de turquoise inkt! Net als in Nederland in 1969 de Erasmus zegel in de groene inkt.

Pas medio 1979 zijn de proeven geslaagd geacht en worden de sindsdien aangemaakte zegels overwegend gedrukt op papier met een coating waarin de fosfor is vermengd: PCP = Phosphor Coated Paper. Net als bij het Nederlandse fosforpapier dat van Harrison wordt betrokken, zit de fosfor samen met egale witmakers in de coating.

De glans bij PCP varieert, uiterste worden aangegeven met PCP1[zwak] en PCP2[sterk]. Niet alleen zo als wel wordt aangenomen speelt de wijze van coating aanbrengen een rol, ook of de coating op de zeefzijde [meestal ruwer] of op de keerzijde[meestal gladder] wordt aangebracht.

Aan dit aspect wordt kennelijk noch door de drukkers noch door de verzamelaars enige aandacht besteed.

In 1982 is voor de zgn Readers Digest rolzegels, en nog enkele waarden [5p violet offset, 14p boekjes, 15 1/2 , 17p vel] gecoat papier gebruikt met fosfor echter zonder de witmakers: FBO = Fluorescent Brightener Omitted.

4-Gedrukte afbeelding:

De meeste Machin-zegels zijn gedrukt door Harrison and Sons Ltd, in rasterdiepdruk, de hoge waarden tot 1977 in plaatdruk bij Bradbury Wilkinson.

Vanaf eind 1979 zijn ook andere drukkerijen ingeschakeld:

Joh. Ensched? en Zonen: 8p, in rasterdiepdruk met velinleg op de Palatia. [??nmalige drukopdracht, December 1979]

John Waddington: 4p blauw, 20p dofpurper, in offset.

House of Questa: 2p groen, 5p violet, 5p bruinlila, 75p zwart, in offset.

De 4, en 20 zijn in 2-kleuren offset gedrukt.

De 2, 5 en 75p in 1-kleurige offset.

Rasterdiepdruk wordt door Harrison and Sons sinds 1934 voor Engelse zegels toegepast. De rastermaat is tussen 1934 en 1960 constant: R80.

Bij de Europazegels van 1960, tevens de eerste zegels op gecoat papier, is de 6d geheel in R80, de 1'6 R80 voor het portret, maar R100 voor de rest. De daarna uitgegeven gelegenheidszegels in rasterdiepdruk hebben alle R100.

De gebruikserie "Wilding" houdt tot de komst van "Machin" R80. Bij de "Regionals" [1958-70] komt echter zowel R80 als R100 voor.

De 2 1/2 , 3, 6, 9d, 1'3, 1'6, 1'9 hebben altijd R80, de 4d blauw op ongecoat papier ook. De 4d blauw, sepia, en vermiljoen op gecoat papier van Scotland, Northern Ireland, Guernsey, Man en Jersey hebben R80. De 4d blauw, sepia, en vermiljoen op gecoat papier van Wales hebben R100. De 4d vermiljoen op gecoat papier van Schotland bestaat met zowel R80 als R100. De 5d hebben alle R100.

Hierover is in de Engelse literatuur niets te vinden.

Alle Machin's in rasterdiepdruk hebben R100. De in offset gedrukte zegels zijn qua raster (=altijd R100) verschillend: de 2, 4 en 75p hebben geen raster in het fond wel in het portret plus een kartelrand, de 5p is geheel gerasterd, de 20p is als de 4p maar zonder kartelrand.

Bijna alle door Harrison in rasterdiepdruk vervaardigde "Machin"'s zijn aan de rol gedrukt. In de loop der jaren zijn hiervoor diverse drukpersen gebruikt: Timson[ -1972], Thrissell[1972-73], Halley[1972-73], Wood[1972-73,75], Jumelle[1973=>], en Chambon[1979=>]. Slechts de in 1972 uitgegeven "Wedgewood" boekjes zijn met velinleg gedrukt.

Bij druk aan de rol loopt de drukrichting parallel an de papierrrichting:

velzegels: B, zelden O horiz. rollen: L of R vertic. rollen: B of O automaatboekjes: B of O loketboekjes [excl. Wedgewood]: B of O Wedgewood-boekje 1972: B

Bij de velzegels Sterling 1/2 d-1' waren de cylinders 2 loketvellen naast elkaar groot, die van de 10d, 1'6 en 1'9 , en een deel van die van de 1' slechts 1 loketvel groot. De velzegels decimaal 1/2 p-75p hebben cylinders 2 loketvellen naast elkaar groot. De Chambon-drukken zijn enkelvel breed. De Wood-drukken zijn 4 loketvellen groot.

Cylindernummers zitten in het algemeen naast zegels: 205 bij de Sterling waarden, en naast: 171 bij de decimale. Zowel bij het linkervel [no-dot ofwel geen punt achter het nummer] als rechtervel [dot of wel punt achter het nummer]. [zie afb. 4] De cylindernummers van de fosfordruk bevonden zich aanvankelijk op willekeurige plaatsen in de zijrand doch later in de buurt van de "gewone" cylindernummers. Ze zijn met schuin opvallend licht zichtbaar.

Bij de Questa-druk staan de plaatnummers naast de zegels 10 resp. 171. [zie afb. 5]

Bij de Waddington-druk staan de beide plaatnummers boven zegel 8.

Hoe valt de 8p van Joh.Ensched? te herkennen? Het raster is R100, dus geen verschil, de drukrichting is: L i.p.v. B voor de velzegels, echter de 8p uit automaatboekjes heeft zowel L als R. De papierrichting is | tegen <-> bij de automaatboekjes. De twee kenmerken samen: drukrichting + papierrichting geven voldoende uitsluitsel. Het duidelijkste kenmerk echter is de "P" die bij de Harrison druk rechtop staat, maar bij Ensched? iets naar rechts overhelt. [zie afb. 6]

5-gedrukte fosfor:

De fosforlaag bij de zegels in rasterdiepdruk werd in rasterdiepdruk aangebracht, bij de zegels in offset in boekdruk, in het algemeen boven op de reeds gedrukte afbeelding. Als raster (alleen bij rasterdiepdruk) werd zowel R60 als R100 gebruikt. In grote lijnen wordt de fosfor in 3 vormen op de zegels aangebracht:

a. 1 balk per zegel, meestal in het midden, ook wel links of rechts: als CB, LB of RB aangeduid. b. 2 balken per zegel => 2B c. hele zegel bedrukt => AOP = all over phosphor

[afb. 7, schema]

De gedrukte fosfor is onder UV aantoonbaar. Helaas is bij gebruikte zegels de UV-reactie miniem geworden. De balken zijn wel steeds goed zichtbaar met licht in opzicht, dat wil zeggen als het licht er schuin op valt. Dit hulpmiddel is niet te gebruiken bij AOP omdat dan het contrast er niet meer is. Vaak is met een goede loep het raster, vooral R60, te zien.

De waarden die bestemd zijn voor "second class mail" horen 1 balk te krijgen, die voor "first class" 2 balken. Als tarieven gewijzigd werden betekende dat de waarden met 1 balk er nu 2 kregen, en 1 waarde die 2 had nu nog maar 1 balk.

Na de invoering van de AOP konden de 2-balken vervallen. De 1-balk van de 2nd class mail bleef echter gehandhaafd!

De "centrebands" zijn 4mm breed, de andere 9 1/2 mm verdeeld over de perforatie zodat links 4 3/4 en rechts 4 3/4 zit. Incidenteel 8mm (uit boekjes).

De enkele fosforbalken links of rechts zijn afkomstig uit postzegelboekjes waarin meer dan 1 waarde per velletje samen gedrukt is. Als de ene waarde 1 balk moet hebben en de andere 2, dan kan de linkerbalk van een 2B zegel de balk zijn van de RB, respectievelijk de rechterbalk van een 2B zegel de balk zijn van de LB.

Bij boekjes komen ook fosforbalken voor die niet helemaal naar boven of naar beneden doorlopen. Dit is gedaan om ervoor te zorgen dat bij enige verschuiving van de fosfor-druk een 1-balkzegel dat onder of boven een 2-balkzegel zat niet per ongeluk een deel van de 2-balken meekreeg, en voor 1st Class aangezien kon worden.

Bij de gelegenheidszegels varie?ren de balken van 3 1/2 mm tot 16mm.

Vanaf 1972 (Silver Wedding 3p) werd tot in 1979 AOP gebruikt.

Voor de Kerst-zegels met 2nd class bestemming geen AOP maar ??n balk van 5mm. Bij enkele Machin-zegels behalve AOP ook nog eens 2 balken extra: 9 1/2 p violet, 10 1/2 p geel, en 50p.

De combinatie van PCP (fosfor in de coating) met fosfor-balken komt ook voor:

2p (2B), 10p l'oranje (2B).

Voorts bij de zegels voor 2nd class: 10p l'oranje (CB), 12 1/2 p (CB)

Het komt voor dat de lagen 4 en 5 verwisseld zijn:

PUI = phosphor under ink = 2B of CB + gedrukte afbeelding. Komt incidenteel voor bij onder andere: 6 (2B), 8(2B)

PPP = phosphor printed paper

= AOP + gedrukte afbeelding

1, 2, 10 l'oranje [alle October 1979]

De 12 1/2 p Machin heeft in 1982 ook nog eens : PPP+CB ofwel AOP + gedrukte afbeelding + CB !!! Het lijkt erop dat het niet meer uitmaakt hoe de fosfor erop komt als het er maar op komt!!

6-Beschermlaag:

In September 1972 werden de 5p rollen (met 1/2 , 1, 2p) als experiment tegen vocht afgedekt met een siliconenlaag. De silicone werd met een R60 raster op de zegels gedrukt.

Bij het drukken van de 9p lavendelblauw [vel, November 1976] ondervond men het probleem dat zowel de coating als de druk van het papier onderweg door de drukpers werd losgetrokken. Met een vernislaag die in rasterdiepdruk, met raster R80, werd aangebracht, werd de druk alsnog afgedekt.

De afbeelding:

Na de anatomie nu de afbeelding van de Machin-zegels zelf.

Bij de Sterling (niet-decimaal) Machin is er sprake van een verzameldiapositief [zie Nederlands Maaandblad voor.Philatelie 1982 p. ...] waar en waarde en buste en fond deel van uitmaakten.

Als bij de Sterling waarden verschillende standen van de "waarde" ten opzichte van de "buste" worden gevonden, zijn ze constant per cylinder.

Bij de 2d, 4d, en 5d zijn zulke verschillende standen waargenomen en opgevat als "zettingen". [zie afb. 8].

Bij de decimale waarden [1971=>] worden de uitgespaarde waarden via een apart verzameldiapositief aangebracht. Als bij het maken van een cylinder die 2 verzameldiapositieven ten opzichte van elkaar verschoven zijn , ontstaan er verschillen in stand tussen de cylinders, echter als bij een cylinder het ene verzameldiapositief ook nog iets gekanteld is ten opzichte van de ander, is zelfs binnen die ene cylinder de stand "variabel": zgn. "floating values" . [zie afb.9]

Bij de decimale Machin is het beter om in het geheel niet te spreken van "zettingen".

Niet iedereen is het daarmee eens. De variatie in stand binnen ??n cylinder, d.w.z. het kantelen, is in de praktijk erg gering. Relatief veel geringer dan de verschillen in stand tussen 2 cylinders onderling.

Dit geeft de mogelijkheid de diverse cylinders te onderscheiden [zie "The Decimal Machins, Value Tablet Positions and Types, by E.A.Greatrex, J.F.Hull]

De waardeaanduidingen bestaan bij enkele waarden in twee uitvoeringen: breed en smal: 1/2 p, 1p, 2 1/2 p magenta, 3p blauw, 6p, 7p, 7 1/2 p, 11 1/2 p okerbruin, 12 1/2 p, 15 1/2 p.

In de "buste" worden typen onderscheiden. Bij de Sterling waarden of de onderzijde van de buste abrupt in het fond overgaat (type A) of met een schaduwlijn (type B).

Type C is een "3-dimensionale" uitvoering van A waarbij de buste tegen een lichte achtergrond: slechts de 1d en 1'.

A: alle waarden behalve de 7d , 8d blauw, de 10d en de 1'.

B: alle waarden behalve de 1/2 d, 8d rood, 9d, 10d, 1', 1'6, 1'9.

Bij de decimals komt buste A niet meer voor. Als type D wordt een versie van type C beschouwd waarbij de busteomtrek sterker geaccentueerd is.

Bij de decimals is de afstand van de buste tot de onderrand van de zegelrand of 0.3 tot 0.5 mm of 0.8 tot 1.0 mm.

Perforaat

De in rasterdiepdruk uitgevoerde waarden: 1d-1'9 en 1/2 p-75p hebben steeds kamtanding: 14 3/4:14 15/17 tanden horizontaal/verticaal.

Er worden 3 methoden gebruikt:

  • vlakke plaat = Grover , zowel met losse vellen als rollen[alleen rolzegels] tot 1976
  • scheerperforaat: alleen papier met arabisch gom, was geen succes.
  • trommel = Kampf, de pennen zitten aan de buitenkant van een cylinder,- als een egel -, en al draaiende worden de gaten geponst. Aanvankelijk was het papier niet stevig genoeg en werd er niet goed geponst. Door verzwaring van het papier en door over te gaan van gom C1/C2 naar D1/D2 werd dat probleem verholpen zij het dat er nu het probleem van de afbrekende pennen bijkwam.

Het perforatiebeeld bij de Grover is: d/1/0/d, soms 0/1/d/1.

Dat wil zeggen de zijranden hebben 1 gat, de boven- of onderrand is doorgeperforeerd.

Bij de Sterling zegels vinden we ook nog: 1/d/1/d[linkervel] en 1/0/1/d[rechtervel] of 1/d/1/0[linkervel] en 1/d/1/d[rechtervel]. Wat betekent dat het nog ongesneden drukvel van rechts naar links of van links naar rechts geperforeerd werd.

Het perforatiebeeld bij het scheerperforaat is: "d/1/d/1" voor het drukvel, de brug tussen linker- en rechtervel is geheel doorgeperforeerd. Te vergelijken met het perforaat bij de Nederlandse zegels op de Regina gedrukt tot en met de Juliana Regina zegels.

De Kampf begon met ditzelfde perforatiebeeld doch in 1976 werden de meeste pennen uit de brug verwijderd, het risico dat pennen afbraken verminderde. Ditzelfde zagen we gebeuren bij de Nederlandse Crouwel-zegels. Linker- en rechtervel hebben nu een identiek perforatiebeeld.

De Kampf heeft nog als extra kenmerk de extra "extension-hole" dat wil zeggen een tweede pen in de zijrand op ??n bepaalde plek op de trommel, om de plaats van gebroken pennen terug te kunnen vinden op de trommel.

De in offset gedrukte zegels: K 13 1/2 :14 14/17

De in plaatdruk gedrukte zegels: K12 18/21

De in rasterdiepdruk £ 1-5: K 14 3/4:14 30/18

Besluit

De enorme variatie bij de Machin-zegels is te wijten aan de zeer sterke, frequente stijging van de posttarieven en daaraan vast de combinatie van:

  • de regel dat binnenlands drukwerk respectievelijk 2nd class mail 1 fosforbalk moet hebben
  • de gemengde inhoud van de automaatboekjes en bijzondere loketboekjes.

Van de ruim 400 varianten is 32 % afkomstig van de postzegelboekjes, 10 % van de rollen en 7 % komt zowel in vellen, rollen of postzegelboekjes voor.


De in offset gedrukte Machins en hun rasters

20p

        kleur   tanding         drukkerij       DP      rasterhoek

        paars   hellende '2'                    45
        paars   rechte '2'                              75

Non Value Indicated

        kleur   tanding         drukkerij       DP      rasterhoek
1st
-       zwart
                2-zijdig                Walsall 129
                3-zijdig                Walsall 129     75
                4-zijdig                Questa  131     45+75

-       rood
                3-zijdig        13 3/4  Walsall 159     75; 45
                        12 3/4  Walsall 159
                4-zijdig        13 3/4  Walsall 160     75+45
                        14 3/4  Questa  161
                                        181             in combin.
                                        186             in combin.
                ellips          Walsall 195     75


2nd

-       lichtblauw
                3-zijdig                Walsall 128
                                        172     45+0;  75
                2-zijdig                Walsall 128
                4-zijdig                Questa  130     75+45
                                        181             in combin.
                                        186             in combin.
                ellips          Walsall 193     ? 45, 75+45
                                Questa  194     ? 45, 75+45

-       donkerblauw
                3-zijdig                        156     75
                4-zijdig        13 3/4  Walsall 157     45?
                        14 3/4  Questa  158     45?

velzegels:

2p      smaragdgroen    Questa          1980-86 PVAD, phosphorized FCP, HS
                                        1986    PVAD, phosphorized ACP, HS
        helder + diep groen     Questa          1988    PVAD wit, phosphorized ACP, Slater <=
4p      groenblauw      Waddington      1980    2B, PVA, FCP, HS
                                        1981    PVAD, phosphorized FCP, HS
                                        1986    PVAD, phosphorized ACP, HS
                        Questa          1986    PVAD, phosphorized ACP, HS
5p      lichtviolet             Questa          1980    PVAD, phosphorized FCP, HS
                                        1981    PVA[?], phosphorized OCP, HS
5p      wijnrood                Questa          1982-84 PVAD, phosphorized FCP, HS
                                        1986    PVAD, phosphorized ACP, HS
20p     dofpaars                Waddington      1980    PVA, 2B, FCP, HS
                                        1981    PVAD, phosphorized FCP, HS
                                        1986    PVAD, phosphorized ACP, HS
                        Questa          1986    PVAD, phosphorized ACP, HS
75p     zwart           Questa          1980, 85        PVAD, FCP, HS
                                        1984    PVA, OCP, Inveresk <= zwak OBA
                                        1986    PVA, FCP, CPL [proef uit op 7.10.86] <=
75p     grijs + zwart           Questa          1988    PVA, FCP, CPL <=

1840-1990

15p     helderblauw             Walsall         1990    PVA, CB, FCP, CPL
                        Questa          1990    PVA, CB, FCP, CPL
20p     zwart           Walsall         1990    PVA, phosphorized ACP, CPL
                        Questa          1990    PVA, phosphorized ACP, CPL

NVI

1st     zwart           Walsall         1989    PVA, 2B, FCP, CPL
                        Questa          1989    PVA, phosphorized ACP, CPL
1st     rood            Walsall         1990    PVA, phosphorized ACP, CPL
                        Questa          1990    PVA, phosphorized ACP, CPL
                                        1992    PVA, 2B, FCP, CPL
                        Walsall         1993    PVAD, phosphorized ACP, HS <=
                                        1993    PVA, 2B, Cartax, NFCP, CPL
2nd     lichtblauw              Walsall         1989    PVA, CB, FCP, CPL
                        Questa          1989    PVA, CB, FCP, CPL
                                        1992    PVA, RB, FCP, CPL
                        Walsall         1992    PVAD, CB, FCP, HS <=
                                        1993    PVA, CB, Cartax, NFCP, CPL
                        Questa          1993    PVA, CB, Cartax, NFCP, CPL
2nd     donkerblauw             Walsall         1990    PVA, CB, FCP, CPL
                        Questa          1990    PVA, CB, FCP, CPL

Northern Ireland:

11 p    oker            Questa          1981    PVA, LB, FCP, Inveresk <= [zwak OBA]
12p                     Questa          1986    PVAD, LB, FCP, HS
12 p                    Questa          1982    PVAD, LB, FCP, HS
                                        1984    PVA, LB, FCP, Inveresk  <= [zwak OBA]
13p                     Questa          1984    PVAD, LB, FCP, HS
                                        14.4.1987       PVA, LB, FCP, CPL <=
14p     rookblauw               Questa          1981    PVA[?], phosphorized,  HS
14p     donkerblauw     Questa          1988-89 PVA, CB, FCP, CPL
15p     lichtblauw              Questa          1988-90 PVA, CB, FCP, CPL
15 p                    Questa          1982    PVAD, phosphorized, HS
16p                     Questa          1983-84 PVAD, phosphorized, HS
17p     blauwegrijs     Questa          1984    PVAD, phosphorized, HS
                                        1984    PVAD, phosphorized, Inveresk <= [geen OBA]
17p     donkerblauw                     1990    PVA, CB, FCP, CPL
18p     grijsviolet             Questa          1981    PVA[?], phosphorized, HS
18p     olijfgrijs              Questa          1987-88 PVAD, phosphorized ACP, HS
18p     lichtgroen              Questa          1991-92 PVA, CB, FCP, CPL
19p                     Questa          8.11.88 PVAD [wit], phosphorized ACP, Slater <=
19 p                    Questa          1982    PVAD, phosphorized, HS
20p                     Questa          1989-90 PVA, phosphorized, ACP, CPL
20 p                    Questa          1983    PVAD, phosphorized, HS
22p     donkerblauw     Questa          1981    PVA[?], phosphorized, HS
22p     mosgroen                Questa          1984    PVAD, phosphorized ACP, HS
22p     rood            Questa          1990    PVAD, phosphorized ACP, HS
23p                     Questa          8.11.88 PVAD [wit], phosphorized, ACP, Slater <=
24p     terracotta              Questa          1989,92 PVA, phosphorized, ACP, CPL
        roestkleurig    Questa          1991-92 PVA, phosphorized, ACP, CPL
26p     Post Office rood        Questa          1982, 87        PVAD, phosphorized, HS
        steenrood               Questa          1990    PVAD, phosphorized, ACP, HS


32p                     Questa          8.11.88 PVAD [wit], , Slater <=

Scotland:

11 p                    Waddington      1981-82 PVA[?], LB, FCP, HS
12p                     Waddington      1986    PVA[?], LB, FCP, HS
                        Questa          1986    PVAD, LB, FCP, HS
12 p                    Waddington      1982-84 PVA[?], LB, FCP, HS
13p                     Waddington      1984-85 PVA[?], LB, FCP, HS
                        Questa          1986    PVAD, LB, FCP, HS
                        Questa          1987    PVA, LB, FCP, CPL
14p     rookblauw               Waddington      1981-82 PVAD, phosphorized, HS
14p     donkerblauw     Questa          1988    PVA, CB, FCP, CPL
                                pzb     1989    PVA, CB, FCP, CPL
                                pzb     1989    PVA, LB, FCP, CPL
15p     lichtblauw              Questa          1989-90 PVA, CB, FCP, CPL
15 p                    Waddington      1982-83 PVAD, phosphorized, HS
16p                     Waddington      1983-84 PVAD, phosphorized, HS
17p     blauwgrijs              Waddington      1984-86 PVAD, phosphorized, HS
                                        1985    PVA[?], phosphorized, HS
                        Questa          1986    PVAD, phosphorized, HS
17p     donkerblauw     Questa          1990    PVA, CB, FCP, CPL
18p     grijsviolet             Waddington      1981    PVAD, phosphorized, HS
18p     olijfgrijs              Questa          1987-88 PVAD, phosphorized ACP, HS
                                        29.3.88 PVAD [wit], phosphorized , Slater <=
18p     lichtgroen              Questa          1991-93 PVA, CB, FCP, CPL

19p                     Questa          8.11.88 PVAD [wit], phosphorized ACP, Slater <=
                                        1989    PVA, phosphorized ACP, CPL
                                pzb     21.3.89 PVAD [wit], phosphorized ACP, Slater <=
                                pzb     21.3.89 PVA, 2B, FCP, CPL
19 p                    Questa          1982    PVAD, phosphorized, HS
20p                     Questa          1989-90 PVA, phosphorized, ACP, CPL
20 p                    Waddington      1983    PVAD, phosphorized, HS
22p     donkerblauw     Waddington      1981    PVAD, phosphorized, HS
22p     mosgroen                Waddington      1984-85 PVAD, phosphorized ACP, HS
                        Questa          1987    PVAD, phosphorized ACP, HS
22p     rood            Questa          1990    PVAD, phosphorized ACP, HS
                                        1991    PVA, phosphorized, ACP, CPL
23p                     Questa          8.11.88 PVAD [wit], phosphorized, Slater <=
                                pzb     21.3.89 PVA, 2B, FCP, CPL
24p     terracotta              Questa          1989,92 PVA, phosphorized, ACP, CPL
        roestkleurig    Questa          1991-92 PVa, phosphorized, ACP, CPL
26p     Post Office rood        Waddington      1982    PVAD, phosphorized, HS
                        Questa          1987    PVAD, phosphorized ACP, HS
        steenrood               Questa          1990    PVAD, phosphorized, ACP, HS
                                        1991    PVA, phosphorized, ACP, CPL


32p                     Questa          8.11.88 PVAD [wit], , Slater <=

Wales:

11                      Questa          1981    PVA, LB, FCP, Inveresk <= [zwak OBA]
12p                     Questa          1986    PVAD, LB, FCP, HS
12 p                    Questa          1982-84 PVAD, LB, FCP, HS
13p                     Questa          1984-85,        PVAD, LB, FCP, HS
                                        1987
                        Questa          1987    PVA, LB, FCP, CPL
14p     rookblauw               Questa          1981    PVA[?], phosphorized, HS
14p     donkerblauw     Questa          1988    PVA, CB, FCP, CPL
15p     lichtblauw              Questa          1989-90 PVA, CB, FCP, CPL
15 p                    Questa          1982-83 PVAD, phosphorized, HS
16                      Questa          1983-84 PVAD, phosphorized, HS
17p     blauwgrijs              Questa          1984-86 PVAD, phosphorized, HS
17p     donkerblauw     Questa          1990-91 PVA, CB, FCP, CPL
18p     grijsviolet             Questa          1981    PVA[?], phosphorized, HS
18p     olijfgrijs              Questa          1987    PVAD, phosphorized, ACP, HS
                                        29.3.1988       PVAD [wit], phosphorized, ACP, Slater <=
18p     lichtgroen              Questa          1991-93 PVA, CB, FCP, CPL
                                pzb     1992    PVA, CB RB, FCP, CPL
19p                     Questa          8.11.88 PVAD [wit], phosphorized ACP, Slater <=
                                        1989    PVA, phosphorized ACP, CPL
19 p                    Questa          1982    PVAD, phosphorized, HS
20p                     Questa          1989-90 PVA, phosphorized, ACP, CPL
20 p                    Questa          1983    PVAD, phosphorized, HS
22p     donkerblauw     Questa          1981    PVA[?], phosphorized, HS
22p     mosgroen                Questa          1984    PVAD, phosphorized ACP, HS
22p     rood            Questa          1990    PVAD, phosphorized ACP, HS
                                        1991    PVA, phosphorized ACP, CPL

23p                     Questa          8.11.88 PVAD [wit], phosphorized, Slater <=
24p     terracotta              Questa          1989,92 PVA, phosphorized, ACP, CPL
        roestkleurig    Questa          1991-92 PVA, phosphorized, ACP, CPL
                                pzb     1992    PVA, phosphorized, ACP, CPL
                                pzb     1992    PVA, 2B, FCP, CPL
26p     Post Office rood        Questa          1982, 87        PVAD, phosphorized, HS
        steenrood               Questa          1990    PVAD, phosphorized, ACP, HS


32p                     Questa          8.11.88 PVAD [wit], , Slater <=

postzegelboekjes:

2p      diepgroen               Walsall         1993    PVA, phosphorized ACP, CPL
13p     bleek kastanje  Questa          1988    PVA, CB LB RB, FCP, CPL
14p     diep blauw              Questa          1988    PVA, CB, FCP, CPL
                        Walsall         1989    PVA, RB, FCP, CPL
17p     diep blauw              Questa          1991    PVA, CB, FCP, CPL
18p     diep olijfgrijs Questa          1988    PVAD,  phosphorized ACP, HS <=
                                        1988    PVA, 2B, FCP, CPL
18p     helder groen    Questa          1992    PVA, CB RB, FCP, CPL
                                        1993    PVA, LB, FCP, CPL
19p     oranjerood      Questa          1988    PVAD, phosphorized ACP, Slater <=
                        Walsall         1989    PVA, 2B, FCP, CPL
22p     geelgroen               Questa          1988    PVA, 2B, FCP, CPL
22p     oranjerood      Questa          1991    PVA,, phosphorized ACP, CPL
24p     kastanje                Questa          1992    PVA, phosphorized ACP, CPL
                                        1992    PVA, 2B, FCP, CPL
                        Walsall         1993    PVAD, phosphorized ACP, CPL
25p     rood            Walsall         1993    PVA, 2B, Cartax, NFCP, CPL
29p     mauve           Walsall         1989    PVA, 2B, FCP, CPL
                                        1990    PVA, phosphorized ACP, CPL
31p     ultramarijn     Walsall         1990    PVA, phosphorized ACP, CPL
33p     licht smaragdgroen      Questa          1991    PVA, phosphorized ACP, CPL
                        Walsall         1991    PVA, phosphorized ACP, CPL
                                        1992    PVAD, phosphorized ACP,  HS <=
                        Questa          1992    PVA, 2B, FCP, CPL
                                        1993    PVA, 2B, Cartax, NFCP, CPL
34p     okerbruin               Questa          1988    PVA, 2B, FCP, CPL
35p     geel            Walsall         1993    PVA, 2B, Cartax, NFCP, CPL
39p     helder mauve    Walsall         1991    PVA, phosphorized ACP, CPL
                        Questa          1992    PVA, 2B, FCP, CPL
                                        1993    PVA, 2B, Cartax, NFCP, CPL
41p     oker            Walsall         1993    PVA, 2B, Cartax, NFCP, CPL

Papiersoorten:

voor rasterdiepdruk:
  • Harrison
  • CPL [Joh. Ensched? drukken]
voor offset
  • Harrison
  • Henry and Leigh Slater in 1988 PVAD met witte gom
  • Coated Paper Ltd vanaf 7.10.86, alleen PVA-gom
  • Inveresk PaperCo Ltd 1981, 84, alleen PVA [?]


Copyright © Rein Bakhuizen van den Brink
Last updated on 15 mei 2010

Home Inleiding Engelse postwaardenproductie De "Decimal" Machin 1971=> Engelse postzegeldrukkerijen / Stamp printers in the UK