Home Inleiding Zuid Afrikaanse postwaardenproductie Engels en Afrikaans De aanmaak van de rasterdiepdruk-cylinders

De drukprocedé's bij de Pictorials

De waarden 1/2, 1, en 6d werden in 1926 in boekdruk vervaardigd door de engelse firma Waterlow and Sons, Ltd. Voor de boekdruk werd gebruik gemaakt van vlakke platen dus geen cylinders. In 1927 werd besloten om de zegels in Pretoria zelf te laten vervaardigen. De platen van de 1/2 en 1d werden in Pretoria verder gebruikt, voor de 6d werd nieuwe platen zonder opvallende eigen kenmerken gemaakt. Hoewel de druk van Pretoria misschien in het algemeen wat minder goed is dan die van Waterlow and Sons, Ltd, is een objectieve, meetbare splitsing niet mogelijk.

De waarden 2, 3, 4d en 1', 2'6, 5' en 10' werden in de periode 1927-31 in plaatdruk vervaardigd door de engelse firma Bradbury and Wilkinson met gebogen platen om cylinders gespannen.

In de tweede helft van de twintiger jaren waren de Nederlandse Rotogravure Maatschappij te Leiden, en de machinefabriek GOEBEL te Darmstadt intensief aan het samenwerken om een nieuw drukprocedé aan postzegeldrukkerijen te slijten. Het ging om de zogenoemde rasterloze rakeldiepdruk, een procédé dat de NRM al eerder in had gezet bij de aanmaak van Zwitserse zegels [1927-28 30 Rappen Pro Juventute] en om de combinatie van dit procédé met druk aan de rol persen, van GOEBEL. Als eerste postzegeldrukkerij kocht de Italiaanse Instituto Poligrafico dello Stato twee GOEBEL-persen, de Staatsdrukkerij te Pretoria kocht de derde pers. Bij de proefnemingen in Darmstadt ten behoeve van de Suid Afrikaanse zegeldrukkerij was de NRM eveneens sterk betrokken.


De eerste zegels in het nieuwe procedé verschenen in april/mei 1930, zij het niet in de vorm van loketvellen maar als rolzegels. In het Nederlands Maandblad van Juni 1930 wordt al gesproken over de Duitse machine die in Pretoria in gebruik is genomen. Geleidelijk komen ook de andere waarden aan bod, de 2d wordt nog in januari 1931 door Bradbury and Wilkinson gedrukt, maar dan vanaf april 1931 in Pretoria.

In de periode 1930-1982 werd voor Suid Afrika als voornaamste drukprocédé rasterdiepdruk gebruikt. In eerste instantie met het rasterloze procedé pas vanaf de late veertiger jaren met het algemene kruis-raster. De GOEBEL rasterdiepdruk-pers, de 830, kon 2 kleuren drukken. Op de zijranden van de vellen werden ondermeer 4-cijferig veltelnummers gedrukt in zwart, later blauw [rond 1937] en nog later [vanaf 1938] in rood. Een nieuwe GOEBEL-pers, de 840, had 5-cijferige veltelnummers in zwart. Later werden nog andere rasterdiepdruk aan de rol persen aangeschaft, waaronder de Albertina 815 en een Chambon voor de aerogrammen.

In 1973 zien we de eerste zegels gedrukt in offset van de Staatsdrukkerij te Pretoria verschijnen. Alle zegels van Suid West Afrika resp. Namibia verschijnen sinds 1973 in offset. Voor de R[epublic] S[uid] A[frika] zelf verscheen in 1974 de eerste zegel in offset [100 jaar Munten]. In 1977 werd nog een langlopende emissie uitgegeven in rasterdiepdruk [bloemen] zij het dat daarvan enkele waarden al gauw in offset verschenen. Tot 1982 vinden we nog incidenteel zegels in rasterdiepdruk. De inmiddels verschenen zegels voor de onafhankelijk geworden thuislanden [1975 Bophuthatswana, 1976 Transkei, 1979 Venda, 1981 Ciskei] werden alle in offset gedrukt. Tussen 1974 en 1985 komen we ook nog zegels tegen gedrukt in wat voor plaatdruk moet doorgaan. Aanvankelijk gebruikt samen met rasterdiepdruk om aan die zegels enig reliëf te geven. Bij de in 1982 verschenen langlopende serie Gebouwen vinden we enkele waarden geheel in plaatdruk, zij het dat de meeste waarden ook in offset verschenen. Na 1985 is het met d e diepdruk in Pretoria geheel afgelopen.


Copyright © Rein Printing Matters (mailto:dziewon@xsall.nl)
Last updated on 17 september 2011

Home Inleiding Zuid Afrikaanse postwaardenproductie Engels en Afrikaans De aanmaak van de rasterdiepdruk-cylinders