|
De titel is, zoals u wel zult merken, enigszins dubbelzinnig, en de opzet zo, dat er genoeg vraagtekens over blijven voor verdere studie. Ik ga in dit artikel terug tot ca. 1907, vanaf dan zijn de Zwitserse zegels door 6 drukkerijen vervaardigd Aan elke drukkerij is een hoofdstukje gewijd, waarin de nadruk ligt op de gebruikte drukprocedé's en perforatiemethoden. Na de drukkerijen een overzicht van automaatzegels en machineproeven.
|
De perforatiemethoden De meest voorkomende perforatiemethode is de veltanding (V), verder de kamtanding (K) en soms lijntanding (L). De aanduiding voor de perforatiemaat is de gebruikelijke: n.l. het aantal tanden per 2 cm. Bij vel- of kamtanding is het zegelformaat goed te karakteriseren door per zegel het aantal tanden horizontaal en verticaal aan te geven. B.v. V 11 3/4 - 23/15. Sommige formaten worden door méér dan één drukkerij gebruikt. Werden de zegels centraal b.v. in de Munt geperforeerd of had iedere drukkerij zijn eigen perforeermachines? Courvoisier zijn ongetwijfeld zijn eigen machines hebben gehad. |
|
Opvallend is het voorkomen van 2 Nederlandse drukkerijen. Van de Zwitserse hebben de volgende ook voor andere landen gedrukt:
De Zwitserse PTT zocht aan het eind van de twintiger jaren naar een andere drukmethode voor postzegels. |
Het jonge rotogravureprocedé [1910] maakte een snelle opmars. De eerste postzegels in dit nieuwe procedé zijn de Beierse zegels van 1914, gedrukt door F. Bruckmann te München, die ook tussen 1922 en 1928 zegels voor Roemenie drukte. Waterlow & Sons te London volgde in 1918 met Engels spaarzegels. Incidentele zegeluitgiften van TsjechoSlowakije (1919-1925) en Bulgarije (1920). Hélio Vaugirard te Parijs (1922), Harrison & Sons te London (met NRM) (1923) en Joh. Enschedé & Zn te Haarlem (1924) zouden de eerstkomende tijd de toon aangeven. het is dan ook niet zo verwonderlijk dat twee Nederlandse drukkerijen, bij de Zwitserse proef met het rotogravureprocedé, de drukopdracht kregen. Pas in 1931 verscheen een Zwitserse drukkerij op het toneel: Courvoisier S.A., die na de tweede wereldoorlog alle drukkerijen in de rotogravuredruk zou gaan overvleugelen. |
|
a. Busag te Bern In 1919 werden zegels van Ethiopië in Bern gedrukt. De cliché's werden vervaardigd door de firma Balmer und Schwitter A .G., de boekdruk werd verzorgd door Benteli A.G. De perforatie geschiedde bij de Munt in opdracht van Busag. In 1931 heeft de Zwitserse postzegelhandel Bela Sekula herdrukken van deze zegels laten vervaardigen, die wederom werden geperforeerd bij de Munt, nu PTT-drukkerij. Meer over deze onverkwikkelijke affaire; zie NMPh 1936 pag. 78.
|
eerder verschenen in Jungfraupost nr 12, 1 april 1972, pag. 21-24 |