|
Bijna alle bij Kolff gedrukte zegels zijn ongetand bekend. Zowel uit de periode 1940-45 als 1948-57. Bij de bevrijding en in de woelige periode er na werd het Ned. Ind. Postmuseum te Bandoeng geplunderd [door Indiërs] en ook werden voorraden al dan niet geheel afgewerkte zegels door de Republikijnen meegenomen. ontwerpen en proeven horen in overheidshanden thuis waar ze voor iedereen toegankelijk, b.v. in het Postmuseum, te zien en te bestuderen zijn. De praktijk is ze vaak in handen van verzamelaars vallen. Hoe is eigenlijk niet zo interessant. De waarde ligt niet in de zeldzaamheid [per definitie zeldzaam] maar in de informatie die ze ons geven over het ontstaan van de uiteindelijke zegels. Ze hebben documentatie-waarde. Onafgewerkte zegels of drukuitschot kunnen vaak iets over het productieproces vertellen. |
Van de periode 1940-45 is het niet zo eenvoudig proeven en onafgewerkte zegels te scheiden. Proeven uit de periode 1948-57 zijn nauwelijks bekend, meestal te herkennen aan afwijkende kleuren. Maar een ongetande 12 1/2 sen Aar met oplaagletter B een kleurproef te noemen is wel iets overdreven. De catalogi nemen de onafgewerkte zegels op, van de Pertjetakan Kebajoran zegels zelfs het drukuitschot, vaak met hoofd- of subnummers. |
|
Diverse frankeerzegels in offset, 1939?
|
Alle gedrukt in offset, lay-out drukvorm onbekend, voorzien van lijntanding 13 1/4, met normale volledige gaten. Gegomd papier, dikte incl. gom 8/100mm [+1?]. De 10, en 12 1/2c hebben geen raster, de 50c een grof raster R52. De 5c is nog niet bestudeerd. Het waarom van deze proeven is nog niet duidelijk. Gezien de overeenkomsten in druk, papier+gom, en tanding horen ze bijelkaar. Mogelijk een poging van Kolff om een beeld te krijgen van verschillende zegelbeelden en -formaten. |
|
Gewijzigd Kreisler type, 1939/40? Bij het gewijzigd Kreisler type gaat het om de Kon. Wilhelmina tekening van A. Kreisler waarvan de beide zijstukken ervan af zijn gehaald. Over blijft het portret met daaronder waarde- en landsaanduiding. Twee beeldformaten 18x23mm en 21x29 1/2mm. Uitgevoerd in offset of in rasterdiepdruk. Ongetand
Ongetand
Getand
Literatuur
|
|
Ontwerp van Konijnenburg, aangepast voor Ned. Indië Met landsaanduiding: Nederl.Indië, 1940 Na het in Nederlandsch Indiëbeschikbaar komen van de Nederlandse Konijnenburg-zegels werd besloten om dit nieuwe ontwerp ook voor de zegels van Ned. Indiëte gaan gebruiken, in een later stadium ook nog voor Curaçao en Suriname. De 10c waarde werd gehanteerd en de lange landsnaam Nederl. Indië. Volledige velopmaak, vellen 10x10, oplaagletter A, etsing nummer 1
boven zegel ?, telcijfer 1-10 links, 10-1 rechts, ongegomd. Uitgevoerd
in rasterdiepdruk, met raster R60 [21 punt/5mm]. Drukrichting R.
Papierdoorzicht I Ongetand:
kleuren v.Dieten
donkergroen x -
blauw [ultramarijn] x -
donkerblauw x -
Getand:
kleuren 226
bruin x a
donkerbruin x b
donkerpaars [donkerbruinlila] x c
geelgroen x d
groen [donkergroen] x e
donkerblauw [donkervioletblauw] x f
lichtstaalblauw x g
oranjerood x h
Deze proeven komen niet voor in het Kolff-souvenir-boekje ondertekend door Terwey.
Literatuur:
NMPh 1946 pag. 111
1947 pag. 34
Met landsaanduiding Ned. Indië, versie I, 1940/41? De lange landsaanduiding bleek niet te voldoen, met de kortere
versie: Ned. Indiëwerden proeven gemaakt van de 10c in 4
verschillende kleuren. Uitgevoerd in rasterdiepdruk, met een fijner
raster dan daarvoor, R70. De drukrichting is L, wat betekent dat de
zegels net als bij de vorige serie proeven liggend op de cylinder
stonden. Vanwege deze stand is een drukvel van 10x10 aannemelijker dan
2x10x10. Bij de oranjerode ongetande proef is een exemplaar bekend met
een brede blanco linkerrand zonder telcijfers, wat er op wijst dat op
de drukvorm geen telcijfers stonden. Overigens niets over de lay-out
bekend. Papierdoorzicht I v.Dieten
Ongetand:
kleuren
227
oranjerood x a
blauw x b
donkergroen x c
paars x e
Getand:
243
oranjerood x a
blauw x b
donkergroen x c
paars x e
Volgens Uylen bestaat ook nog een steenrode proef [Boekje Terwey]
[227c, 243c].
Literatuur:
NMPh 1947 pag. 12
1955 pag. 97
De 10c oranjerood getand wijkt op het eerste gezicht niet af van
de uiteindelijk in omloop gekomen 10c zegels. Ze verschillen echter
qua papierrichting [ Bij de van Konijnenburg tekening kan onderscheid gemaakt worden aan de hand van de plaats van de onderpunt van de buste ten opzichte van de tekst "CENT" resp "GULDEN".
Slechts bij de 10c Ned. Indiëkomen de typen I en II beide voor. Deze manier van de typen te beschrijven is een betere dan die van de afstand tussen "10" en "CENT" zoals de NVPH die hanteert. Type I ligt het meest voor de hand bij een 6c wat vlakverdeling betreft voor de waardeaanduiding, evenals type III voor een 17 1/2c. De 10 en 15c in type I zijn duidelijk van de vroegst aangemaakte cylinders [NI 10c, Curaçao 10, 15c] en bij de latere cylinder-aanmaak is op type II overgegaan [NI 10c, Suriname 15c]. Met landsaanduiding Ned. Indië, versie II, 1941 De waarden 50c t/m 2gld komen voor, getand lijntanding 13 1/3,
kleine gaten [d.w.z. aan de achterzijde is een moet zichtbaar],
ongegomd, in wat donkerder kleuren, althans zo wordt het onderscheid
met de uiteindelijk uitgegeven zegels aangegeven in de NVPH catalogus.
Het lijkt me echter dat de combinatie van de kenmerken: ongegomd en
papierrichting kleuren papierdoorzicht papierdikte v.Dieten
50c bruinrood IIIb 9 244
donkerlila IIIb 9 244
60c blauw IIIb 9 245
80c donkeroranjerood ? ? 246
1gld donkerpaars IIIb 9 247
2gld donkergroen IIId 8 248
De 80c is niet altijd aanwezig in verzamelingen proeven, ook niet
vermeld in de beschrijving die A.J. Uylen gaf van een souvenirboekje
van G. Kolff [NMPh 1955 pag. 97]. Wel in het Terwey-boekje. Vaak zit
in collecties i.p.v. de 80c een wat donkerder uitgevallen 80c met
papierdoorzicht IIIb Literatuur NMPh 1946 pag. 111 1947 pag. 12 1955 pag. 97 Met landsaanduiding Ned. Indië, versie III, 1941 De derde groep van proeven met de definitieve landsaanduiding en de definitieve kleuren, alle ongetand. Uitgevoerd in rasterdiepdruk, rastermaat R70, drukrichting B [10c
type II t/m 40c] resp. drukrichting R [50c t/m 25gld]. Papierrichting
als bij de uiteindelijk uitgegeven zegels
Papierdikte dus 7.5/100mm +/-.5/100mm voor papierdoorzicht IIIb resp. IIId, en 7/100mm voor papierdoorzicht I. Deze laatste papiersoort komt bij de definitieve zegels niet voor! In het Terwey-boekje is de 2.- getand lijntanding 13 1/3, zie ook NMPh 1947 pag. 12 [echter NMPh 1955 pag. 97 ook nog de 60, 80c, 1.- getand lijntanding 13 1/3]. Literatuur NMPh 1947 pag. 12 1955 pag. 97 Dansers, ontwerp J.F. Dickhoff Uitgevoerd in rasterdiepdruk, raster R70, drukrichting B, ook L of R. Versie 1, zonder achtergrond-raster, ongetand, ongegomd: kleur druk- papier- v.Dieten richting doorzicht dikte 3c . met grote gong, landsnaam over tekening donkergroen 261a bruin B IIIb 4c olijfgroen 262 7 1/2c violet 263 Versie, met achtergrond-raster, ongetand, ongegomd: [1c fotoafdruk in zwart] 1c Papua geelgroen 264a donkergroen B IIIb 2c Menari rood B IIIb 2 1/2c Niasse roodviolet B IIId 3c Legon grote gong landsnaam over tekening lichtgroen B IIId 3c Legon def. tekening geelgroen B IIIb 3 1/2c Niasse geelgroen 269a donkergroen L IIId 4c Wajangwong danseres rechts olijfgroen 270a geelgroen b groen c 4c Wajangwong danseres links def. tekening olijfgroen B IIId 5c Javaans [Serimpi] danseres rechts geelgroen 272a donkergroen R IIId 5c Padjoge danseres links def. tekening rood, lichte achtergrond 273a rood, donkere achtergrond b karmijn
c blauw B IIIb 7 1/2c Dajak geelgroen 274a donkergroen B IIId Literatuur: NMPh 1947 pag. 12 5 kleuren: groen, violet, grijs, zwart, ultramarijn [behalve 1 en 3c 2x groen] 1955 pag. 97 5 kleuren: zwartgroen, groen, violet, grijszwart, blauw Toeslagszegels: Nederland Zal Herrijzen Tweekleuren-offsetdruk, ongegomd. Ongetand: kleur: papier- v.Dieten doorzicht dikte 10 ct geel+blauw geelgroen+blauw 1 gld grijs+blauw 250 Getand kam 12 1/2 13/16, k.g.: 5c oranje+blauw 251 10c dieprood+blauw IIIb 1 gld geelgroen+blauw IIId Literatuur: NMPh 1946 pag. 100 1947 pag. 46 1955 pag. 97 Moehammadijah: Eenkleuren-rasterdiepdruk, raster R70, drukrichting B, ongegomd. Ongetand: kleur: papier- v.Dieten doorzicht dikte 2c groen IIIb 3 1/2c bruin IIIb 7 1/2c groen 258a lila IIId 10c groen 259a lila b rood IIId 15c groen 260a lila b rood c oranje d blauw IIId Literatuur: NMPh 1947 pag. 46 1955 pag. 97 Porten: ongetand, offset 1ct ?10 15 ?20 30 1 gld Literatuur: NMPh 1947 pag. 46 1955 pag. 97 Curaçao 1940-41 Cijfer-type, in offset Alle waarden in definitieve kleuren, ongetand. v.Dieten 1c bruin 58 1 1/2c lichtultramarijn 59 2c oranje 39, 60 2 1/2c lichtgroen 61 5c steenrood 62 Literatuur: NMPh. 1947 pag. 80, 1955 pag. 97 Sluier-type, in rasterdiepdruk Een bewerking van het Sluier-type van 1936, dat in plaatdruk was uitgevoerd bij Joh. Enschedé, ditmaal bij Kolff in rasterdiepdruk. Zowel ongetand als met lijntanding 13 1/4. Formaat 21 1/4 x 29 1/2mm. kleur papierdoorzicht papierdikte v.Dieten 15c blauw ongetand 40 lijn 13 1/3 41 oranjerood ongetand 40 lijn 13 1/3 41 Literatuur: NMPh. 1947 pag. 80, 1955 pag. 97. Alleen de ongetande worden genoemd. Kon. Wilhelmina, ontw. van Konijnenburg Uitgevoerd in rasterdiepdruk, rastermaat R70?, drukrichting B?? Ongetand of met kamtanding 12 1/2 13/16 resp. lijntanding 13 1/4 [50c en hoger].
kleuren papier- tanding v.Dieten
doorzicht dikte
10c oranjerood kam k.g. 56
ongetand 46
15c blauw kam g.g 57
ongetand -
6c def.kleur ongetand 45
4 tinten paars ongetand 45
12 1/2c lichtgroen ongetand 47
20c oranje ongetand 48
21c grijs ongetand 49
25c roodbruin ongetand 50
bruinlila [def] ongetand 50
27 1/2c lichtbruin ongetand 51
roodbruin [def] ongetand 51
30c olijfgroen ongetand 52
50c olijfgroen ongetand 53
1.50 olijfbruin ongetand 54
2.50 wijnrood ongetand 55
Literatuur:
NMPh. 1947 pag. 80, 1955 pag. 97
Suriname
Scheepje
Uitgevoerd in offset, def. kleuren, ongetand.
kleur papier- v.Dieten
doorzicht dikte
2 1/2c groen -
7 1/2c purpur -
Literatuur:
.
NMPh. 1947 pag. 80, 1955 pag. 97
Kon. Wilhelmina, ontw. van Konijnenburg
Uitgevoerd in rasterdiepdruk. Rastermaat R70?, drukrichting B?
kleur papier- v.Dieten
doorzicht dikte
15c blauw -
Literatuur:
NMPh. 1947 pag. 80, 1955 pag. 97
Nederland zal Herrijzen
Toeslag gelijk nominaal. Uitgevoerd in offset.
kleur papier- v.Dieten
doorzicht dikte
7 1/2c oranje+blauw -
15c rood+blauw -
1 gld grijs+blauw -
Literatuur:
NMPh. 1947 pag. 80, 1955 pag. 97
Luchtpost-zegels
Uitgevoerd in offset. Definitieve kleuren. Ongetand
kleur papier- v.Dieten
doorzicht dikte
20c lichtgroen -
40c lichtoranje -
2 1/2gld geel -
5 gld groenblauw -
10 gld bruingeel -
Literatuur:
NMPh. 1947 pag. 80, 1955 pag. 97
Literatuur-opgave: NMPh 1939 pag. 230 rubriek Nederland en Overzeesche Gewesten [A.M. Benders] "Aanmaak van zegels in Indiëzelf. Een Aneta-telegram uit Batavia van 21 October meldt, dat volgens de "Java-Bode" is besloten, de Indische postzegels voortaan in Ned.-Indiëte doen drukken. De bedrijven, die hiervoor in aanmerking komen zijn de Kon. Drukkerij "de Unie" en de drukkerij Kolff & Co. In vroegere jaargangen van het Maandblad is al herhaaldelijk sprake geweest van het drukken van zegels in Indiëzelf. Het lijkt dus nu ernst te gaan worden." Java-Bode van 21 october 1939 pag 1, Postzegels in Indiëin de toekomst hier gedrukt "Thans vernomen wij dat besloten is in de toekomst postzegels in Indiëte laten drukken. Daarvoor zou in aanmerking komen twee bedrijven: de Koninklijke Drukkerij "de Unie" en "Kolff" te Batavia." |
|
NMPh 1946 pag. 111 Nederlandsch-Indië. Uitgifte G.Kolff & Co. Ontwerpen, kleurproeven, enz. Den laatsten tijd blijken er verscheidene ontwerpen en kleurproeven van de bij de firma Kolff gedrukte zegels aangeboden te worden. Er werden ons meerdere verklaringen voor gegeven, zonder dat we kunnen uitmaken welke de juiste is. In de eerste plaats een ontwerp voor de Konijnenburg-teekening, met inscriptie Nederl.-Indiëin plaats van het definitieve Ned.Indië. De waarde 10 cent is ook anders, met een smalle 0 en bovenaan de C een verticaal streepje. Ook de achtergrond van het portret is iets anders. Aldus zagen wij de 10 cent in de kleuren donkerbruin, bruin, donkerbruinlila, donkergroen, geelgroen en donkervioletblauw. Ongegomd, rotogravure, kamtanding 12 1/2. Vellen van 100 met oplaagcijfers A [en etsingnummer A I] en telnummers.
|
|
NMPh 1947 pag. 12 Waar komen de proeven vandaan? Van allerlei kanten hebben wij langzamerhand bijzonderheden gehoord, die zeer in het kort hierop neerkomen dat door de Engelschen [waarschijnlijk Britsch-Indiërs] te Bandoeng de brandkasten zijn opengebroken, waarin zich de inhoud van het Indische Postmuseum bevond, en dat deze heeren den inhoud gestolen en verkocht hebben. Door het Ned.-Indische Gouvernement is dan ook onlangs bij de Engelschen een vordering van 4 1/2 miljoen gulden als schadevergoeding hiervoor ingediend, maar daarmee is het verlies van het mooie bezit van het museum natuurlijk niet goed te maken. Het overgroote deel van wat er op het oogenblik hier aan proeven in omloop is zou dan ook van deze roof afkomstig zijn..., Een andere mogelijke bron van herkomst, maar slechts van zeer bescheiden hoeveelheden, zijn de souvenir-albumpjes van de firma Kolff, waarover in de Mededeelingen van de N.I. Vereen. v. Postz. verz. het volgende verscheen: "Kort voor den Jap. inval gaf de Kon. Boekhandel en Drukkerij G. Kolff & Co. te Batavia aan een zestal van haar medewerkers een albumpje cadeau, inhoudende de proeven van de op haar atelier vervaardigde post- en portzegels. Voor in dit albumpje is een opdracht geplaatst: De in dit album voorkomende postzegels en proeven van postzegels van N.I. , Cur. en Sur. voor zoover in onze ateliers vervaardigd, zijn door ons afgestaan aan den heer .... voor door hem aan deze zegels verrichte werkzaamheden. Directie G. Kolff & Co. wg Terwe - In deze collectie komen de volgende drukproeven voor: Type Kreisler. Dik wit papier zonder wmk., ongetand, ongegomd. Het zegel vertoont alleen de beeltenis onzer Koningin en daaronder de waarden en landsnaam: 10 cent Nederl.Indië. De beide zijstukken, voorstellende handel, scheepvaart en landbouw, ontbreken. NMPh 1947 pag. 15 NMPh 1947 pag. 34 NMPh 1947 pag. 46 NMPh 1947 pag. 80 Dank aan Mr. F.A. Reints Bok voor het bestuderen van het albumpje. |
