Home Stadswapen-serie deel twee - op gecoat papier - 1969 Formaten Staatsdrukkerij Tab

De Tandingen

Welke perforatiematen zijn gebruikt is in het hoofdstuk over Formaten reeds gemeld.

De perforatie bij de Staatsdrukkerij wordt steeds rechtstreeks na de druk op de Chambon met behulp van een speciale perforeermachine welke op de Chambon is gemonteerd getand. Het zijn over het algemeen 1-rij kammen, d.w.z. een lang rij pennen met dwars erop een aantal kortere rijtjes pennen. Uit de 1-rij kam 13:14 13/18 is door om en om dwars-rijtje pennen te verwijderen de formaten 26/18 en 39/18 te maken.

De formaten 13/36, en 26/36 zijn niet met een 1-rij kam te maken wel met een 2-rij kam. Zo'n 2-rij kam ziet er dan uit als twee 1-rij kammen tegen elkaar aan. Hetzelfde moet bij kam 13 1/4:14 20/18 gebeurd zijn met als resultaat 20/36. Maar dan moet de kam voor de lage waarden Landschappen een 2-rij geweest zijn.

En inderdaad is bij de Landschap-zegels te zien dat een zogenoemde correctie-tand om de andere zegel te vinden is. Een correctie-tand is een extra smalle of dikke tand op de plaats waar twee kam-slagen aan moeten sluiten. Normaliter levert die aansluiting een niet-afwijkend brede tand op, echter als de perforatie-slagen niet geheel gelijk op lopen met de doorloop van de papierbaan zou de kans bestaan op gedecentreerde zegels. Met een correctie-slag welke resulteert in een extra smalle of dikke tand wordt het weer hersteld. Correctie-tanden zouden niet te frequent voor moeten komen, echter in de praktijk is de variatie in papiersnelheid nog erg groot. De bijbehorende variatie in [afsluit]-tanden eveneens. Niet helemaal correct wordt ook voor deze tanden de term correctie-tand gehanteerd. Extreme correctie-tanden leveren de zogenoemde mini of maxi zegels op.


In de Wallach-catalogus [editie 1982, pag. 91, zie paragraaf over Catalogisering] wordt een 3.00 Landschap-vel afgebeeld waarop behalve de correctie-tanden ook twee onregelmatigheden in de dwars-rijtjes pennen te zien is. Een duidelijker bewijs voor het gebruik van een 2-rij kam is niet te geven.

Voor de klein-formaat zegels wordt naast een 1-rij kam nog een ander type kam gebruikt. Een zogenoemde dubbele kruis-kam. Een kruis-kam bestaat uit een lange rij pennen met aan weerszijden rijtjes pennen. De Nederlandse postzegelboekjes worden met zo'n H-vormige kam geperforeerd. Bij een kruis-kam zijn echter meestal de dwarsrijtjes aan de de ene zijde en aan de andere zijde samen voldoende voor één zegelhoogte.

Als de perforatie-slagen niet goed op elkaar zijn afgesteld of te dicht of te ver uitelkaar of zijwaarts verschoven dan is de correctie-tand halverwege de zijperforatie van een zegel te zien. Deze dikkere of dunnere tanden halverwege de zegel wijzen onmiddelijk op het gebruik van kruis-kammen. Voor de Israelische zegels is een dubbele kruis-kam gebruikt, dat wil zeggen als twee kruis-kammen tegen elkaar aan.

De perforatie bij de in offset gedrukte zegels gebeurt op een aparte machine. Ook hier kunnen sommige formaten uit één basis formaat zijn gevormd:

kam 14 18/28, 36/28, en 36/14 moet als basis 18/14 hebben. Bij de postzegels is dat kleinste formaat niet aangetroffen.


Copyright © Rein Printing Matters (Mail to the webmaster Rein Bakhuizen van den Brink)
Last updated on 24 december 2012

Home Stadswapen-serie deel twee - op gecoat papier - 1969 Formaten Staatsdrukkerij Tab