De rel rondom Saskia

In het kader van het Rembrandt jaar besluiten de Nederlandse en Duitse postadministraties te komen tot een gemeenschappelijke postzegeluitgifte. Gekozen wordt voor een afbeelding van Saskia op een schilderij dat zich bevindt in een Duits museum in Kassel.

Voor 13 juli 2006 wordt een 70c gepland in Duitsland- uit te geven in de gebruikelijke blokken van 10 [=2zx5] - en voor 15 juli 2006 een 0.39 in Nederland in een blokje met 2 Saskia-zegels plus nog vier andere Rembrandt gerelateerde zegels van 0.39 elk tweemaal.

Los daarvan wordt besloten enkele filatelistische producten te laten vervaardigen: een Ersttagsblatt (ETB) met van beide landen elk één zegel plus een Erinnerungsblatt (EB) (souvenir-carnet) met van Duitsland een '4-er block' van de 70c en voor Nederland een enkel zegel van 0.39. Nederland zet de traditie van prestigeboekjes voort met een gewijd aan Rembrandt met daarin behalve de Nederlandse 0.39 Rembrandt-zegels ook gezusterlijk naast elkaar op een bladzijde de Nederlandse en de Duitse Saskia. Deze extraatjes - de ETB en EB met een afgestempeld Nederlandse zegel en het Prestigeboekje met een postfris Duits zegel - kunnen min of meer tegen elkaar op wegen qua kosten voor de posterijen en vergen danook geen onderlinge, geldelijke afrekening.

De gemeenschappelijke uitgifte wordt ontworpen door professor Walter Nikkels uit Dordrecht. Om alle ontwerpen zo goed mogelijk ot hun recht te laten komen, met alle details van de schilderijen wordt voor het drukprocedé offset gekozen. Daarmee is ook een wat ruimere keur aan Security Printers beschikbaar. Aan de Nederlandse kant wordt Joh. Enschedé Security Printing Haarlem ingeschakeld, aan de Duitse kant Bagel Tiefdruck AG, te München-Gladbach. Over en weer wordt digitaal beeldmateriaal uitgewisseld en op de geplande dagen in juli 2006 verschijnen alle producten! Tot zover alles goed geregeld, 'freundlich und gemütlich'.

Nederlandse verzamelaars ontdekken al op 15 juli dat er - tot ieders verrassing, want TPGPost houdt van verrassingen ! - een Duits zegel zit in het Nederlandse prestigeboekje. En wat ligt er meer voor de hand om te gaan kijken of dat zegel wel geheel gelijk is aan het Duitse zegel uit het blok van 10. Slechts een simpele constatering dat bij het Duitse zegel het zelfde papier is gebruikt als bij de Nederlandse Saskia - niet vreemd want op één bladzijde - maar ook dat dezelfde L-vormige fosfor-balk is gebruikt als voor het Nederlandse zegel. En dat laatste is - vergeleken met de Duitse zegels - nogal vreemd aangezien in Duitland niet met gele fosfor wordt gewerkt maar met gele fluorescentie in / op het papier.

Filatelistisch gezien is dus de Nederlands-Duitse Saskia een ander zegel geworden dan de Duits-Duitse Saskia. En dat betekent dat op het moment dat de Duitse verzamelaar dit door krijgt er een probleem kan ontstaan. Een groot aantal van de 60.000 in Duitsland georganiseerde filatelisten - de gespecialiseerde verzamelaars - zal het Saskia-zegel uit het Nederlandse prestigeboekje nodig hebben voor zijn/haar verzameling. Ook de albumfabrikanten zullen de zegel op moeten nemen in hun albumbladen.

Tot 28 juli 2006 is het in de filatelistsche wereld rustig - het is vakantie en de hittegolf tesitert Europa. In Nederland is er op het door TPGPost gesponsorde www.postzegelblog.nl een leuke discussie aan het groeien over de Rembrandt prestigeboekjes en de status van het Duitse Saskia zegel daarin.

Een mailtje naar de catalogus-uitgever Michel doet de bom ontploffen. Ruggespraak tussen Michel en Deutsche Post levert een bericht terug naar de Nederlandse postzegelbloggers op. Het gaat bij het zegel in het prestigeboekje om een ongeauthoriseerde 'Nachdruck' gedaan door de Nederlandse posterijen; het zegel voldoet niet aan de vereiste productietechnische en veiligheids-eisen; kortom het is geen postzegel, maar slechts een vignet en danook niet frankeergeldig in Duitsland. Voor Michel 'klipp und klar' dat het zegel geen plaats in de catalogus verdient - tenzij er nieuwe informatie loskomt.

Inmiddels zijn ook Duitse postzegelgroothandelaren wezen aan kloppen bij de Versandstelle van de Deutsche Post met het verzoek om duizenden prestigeboekjes voor hun klanten. Deutsche Post kan niet veel meer doen dan verwijzen naar de Collect Club in Groningen. Dit wordt de groothandel te gortig - als een Duits zegel niet eens meer in Duitsland kan worden besteld - en ze dreigt met een boycot van in de toekomst door DP uit te geven zegels.

Deutsche Post onder zware druk gezet door de Duitse handel is zo creatief om met de term 'vignet' aan te komen. Hoe zullen de Nederlandse posterijen reageren op zo'n zware beschuldiging???

Er gaat een week van mediastilte voorbij totdat op 4 augustus de verkoop van het prestigeboekje feitelijk wordt stilgelegd. Zonder nog een toelichting van de kant van TPGPost! Op het einde van vrijdagmiddag 11 augustus 2006 verschijnt op het postzegelblog een mededeling van Peter Sorber over de status van het Saskia zegel in het prestigeboekje. De boekjes mogen niet meer worden verkocht, kopers kunnen ze inleveren en krijgen het aankoopbedrag van 9.95 terug. Wie dat perse wil kan de zegel voor frankering binnen Nederland - bij uitzondering - gebruiken en zal TPGPost de zending bezorgen. De oplage van het boekje dat zoals gebruikelijk voor prestigeboekjes tot dus ver ingeschat was op 30.000 werd nu opeens door Sorber op 45.000 gesteld. Het gedogen van het zegel voor frankering in ieder geval voor binnen Nederland kan worden opgevat als de erkenning dat het gaat om een Nederlandse postzegel met een buitenlandse landsaanduiding!

Wat is er mis gegaan? Er is niets misgegaan op misschien een klein, geniepig detail na! Waarom dan zoveel geheimzinnigheid en paniekvoetbal? De 'officiële' verklaringen roepen alleen maar meer vragen op. Op de Website van TPGPost staat een 'officiele' verklaring van Peter Sorber en aan het Maandblad voor Filatelie is een 'Questions en Answers' bladzijde (zonder enig echtheidskenmerk van TPGPost overigens!) gestuurd om uit te leggen wat de status van de NL-D zegel is. Op het postzegelblog mag Peter Sorber niets meer zeggen en moet eventuele mededelingen overlaten aan Toby Elllson. Vanuit Duitse (?) filatelistische kringen wordt er fijntjes opgewezen dat niet de Deutsche Post AG postzegels uit mag geven doch slechts het ' Bundesministerium der Finanzen'. De minister houdt zich slechts met een acceptabele en niet mis te verstane afbeelding op de zegels bezig voorzover er 'Deutschland' op komt te staan en niet met de technische details die voor een posterij van belang kunnen zijn. Is er überhaupt wel een offici ële verklaring van DPAG - laat staan van het Finanzamt - geweest waarop Michel zich haar 'vignet' verhaal baseert?

Het Postzegelblog zit qua reacties betreffende de Saskia-zegels al ruim boven de 1000. Saskia houdt de gemoederen bezig - de puristen ergeren zich groen en geel aan het openlijk ventileren van hoe goed de winstkansen zijn voor de boekjes.

Aan weerskanten van de grens zijn vanzelfsprekend 'misinformers' aan het werk gezet om de schade beperkt te houden. Is dat aan de Duitse kant Deutsche Post AG of slechts Michel gesteund door groothandelaren die de Saskia zegels in het prestigeboekje aan hun neus voorbij hebben zien gaan? TPGPost-functionaris mogen niets zeggen dan slechts verwijzen naar TPGPost Mediacommunicatie. Wordt er achter de schermen met TPGPost onderhandeld om ergens 15.000 boekjes vandaan te toveren? Tussen 28 juli en 4 augustus kan heel wat zoekwerk verricht zijn en niemand zal gezichtsverlies hoeven lijden. En dat aantal van 25.000 (DBZ 17/2006) of 30.000 boekjes is nooit officieel door TPGPost genoemd. We zullen uit 'officiele' hoek wel niets wijzer worden en gewoon het gezond verstand moeten blijven gebruiken.

Wat is misgegaan is dat tijdens de voorbereidingen van de Saskia-zegels bij alle besprekingen op het hoogste post-niveau - alhoewel dat wordt ontkend en hoogstwaarschijnlijk blijvend zal worden ontkend om ergens in stilte de 'zwarte piet' neer te kunnen leggen - geen persoon aanwezig was met filatelistisch inzicht (aan de Nederlandse kant was de laatste potentiële persoon al enkele jaren eerder met pensioen gegaan) om dit uiterst simpele detail van een transparant laagje fluor aan te brengen op de NL-D zegel vast te leggen in de besprekingen en door te geven aan de betreffende drukkerij die dit zonder enig probleem had kunnen regelen. Stom, stom, stom.... Maar wel kenmerkend voor hoe bij postadministraties thans wordt omgesprongen met filatelie.

Samenvattend, wat is er uiteindelijk gedrukt van Saskia?

Een D-D zegel in Duitse blokken van 10 [=2x5] in offset bij drukkerij Bagel, München-Gladbach; een NL-NL zegel in een blok van 10 met andere Rembrandt-afbeeldingen, een NL-NL en een NL-D zegel in het Nederlandse prestigeboekje, en een D-NL zegel gebruikt voor de Duitse carnet en ETB, alle gedrukt in offset bij Joh. Enschedé Security Printing, Haarlem. Alle zegels zijn op z'n minst gedurende enige tijd frankeergeldig geweest. De D-NL zegels bestaat alleen maar gestempeld met het Nederlandse eerstedagstempel op 15 juli 2006! De NL-D zegel is in ieder geval vanaf 15 juli 2006 geldig geweest voor frankering in Duitsland tot dat Deutsche Post op 30 juli 2006 het zegel ongeldig verklaarde; en vanaf 15 juli 2006 in Nederland voor onbepaalde tijd geldig.

Alle 4 varianten zijn gewoon postzegels en verdienen een juiste plek in de catalogi. En dat niettegenstaande welke misinformatie van de kant van de betreffende posterijen en de hen tot dus ver slaafs volgende Duitse pers. Aan Nederlandse zijde heeft de georganiseerde handel gelukkig elke poging tot misinformatie direct doorgeprikt en de Nederlandse en de Duitse verzamelaars trachten te voorzien van zoveel mogelijk gedetailleerde en zinnige informatie! Hulde!!

Leiden, 02.09.2006 !nl