De december-zegels van dit jaar hebben net als in de voorafgaande jaren iets bijzonders. Het gaat dit keer om een een blok van 20 zegels van 55c voor een totaal bedrag van 11.-. De tariefswijziging van 1 juli jongstleden heeft dus ook hier haar sporen achtergelaten. Wat dit keer erg belangrijk is dat de december-zegels van vorige jaren ter waarde van 50c nu met bijplakking van 5c gebruikt kunnen worden als deze nieuwe van 55c!! Ook dit jaar zijn de zegels vierkant: 30x30mm met afwisselend 4 verschillende standen van het zegelbeeld ten opzichte van het velletje. De ontwerper is Joost Swarte. Voor de hierna volgende beschrijving gaan we uit van een velletje waarbij de tekst
"deze december-postzegels zijn voldoende om uw kerst en nieuwjaarswensen - een kaart of een kaart in een envelop binnen Nederland - tijdens de maand december te frankeren. Post tijdig en gebruik de postcode"
leesbaar staat.
In het zegelbeeld zien we 4 verschillende figuren met één of méér enveloppen. We kiezen voor de persoon met een stapel brieven en kijken in welke hoek van het zegel deze figuur staat. We lopen het velletje van links naar rechts en dan van boven naar onder door:
linksonder - rechtsonder - rechtsboven - linksboven - linksonder rechtsonder - "Deze december-postzegels.." - linksonder - rechtsonder rechtsboven - linksboven - "gouden zegel" - rechtsonder - rechtsboven linksboven - linksonder - "Gebruikt u de december-... - linksboven linksonder - rechtsonder - rechtsboven - linksboven - linksonder
Tussen de zegels van 55c zitten twee vignetten van twee zegels breed met de teksten. De tweede tekst is kopstaand en luidt:
"gebruikt u de december-postzegels voor gewone post of voor post naar het buitenland, dan moet u bijplakken. dat geldt ook voor de wensen die u na 1 januari 1992 verstuurt. Post tijdig en gebruik de postcode". Precies in het midden van het velletje zit een goudkleurig zegel zonder afbeelding. Dit vignet wordt door de opzet- en stempel-machines niet geaccepteerd omdat het goud het hele vignet bedekt en de UV-stralen de fosforescente coating onder het goud niet bereikt.
De zegels uit de blokken zullen niet los te koop zijn, en de duur van de actie is net als vorig jaar beperkt tot de maand december. Uitgiftedatum dit jaar weer een dag vroeger: 29 november.
De zegels zijn gedrukt in drukvellen ter grootte van 3x4 blokken in vijfkleuren rasterdiepdruk op de GOEBEL: goud, rood, zwart, blauw, en geel.
Registerbalken vinden we op de boven- en ondervelranden van het drukvel. Horizontale gouden balk boven blok 1 en daarbinnen boven zegel 5 en de rechterbovenhoek: notatie, 1/5+RB, resp. onder 10/20+RO. Daarachter nog enkele registerbalken gevolgd door een schuine rode balk.
kleur boven onder
goud 1/5+RB 10/20+RO rood 2/1 11/16 zwart 2/1+2 11/16+17 rood 2/2 11/17 blauw 2/3 11/18 rood 2/3+4 11/18+19 geel 2/4 11/19 rood 2/5 11/20 schuin rood 3/LB+1 12/LO+16
Dunne horizontale rode snijlijntjes boven 2/3 resp. onder 11/18, nog boven resp. onder de registerbalk.
Modelvellen voor accoord getekend op 5 september 1991.
GZV-artikelnummer: 200287, niet op de blokken maar op de verpakking terug te vinden. Oplage: 12 miljoen blokken.
De drukrichting voor het blok is B, voor de losse zegels zowel B als O als L als R.
De gegraveerde rasters staan onder verschillende hoeken en met verschillende dichtheden.
kleur hor/vert hoek [t.o.v. blok]
goud 5/7 -40/40 rood 7/9 -40/40 zwart 12/15 -45/45 blauw 12/6.5 -60/60 geel 8/7 -50/50
Met name de goed zichtbare grovere rasters van rood en blauw kunnen bij de losse zegels zowel staand als liggend uitvallen.
Voor de blokken zijn aparte scheerperforaat-trommels gemaakt. De tandingsmaat is 14 met 21/21 [of 42/21 voor de tekst-vignetten] tanden horizontaal/verticaal. [14.00 exact]. Restanten van het perforatie-gat zien we aan de gomzijde naar beneden toe omgeklapt. In de linker- en rechter-drukvelranden loopt de tanding nog drie gaten door, in de boven- en onder-drukvelranden geheel doorlopend. Tussen de blokken loopt de tanding 7 tanden door zowel horizontaal als verticaal.
Het papier is fosforescent diepdrukpapier van Harrison and Sons, HS3 1630/7%, dat onder UV-licht aan de beeldzijde wit oplicht en nalicht [fosforesceert] en aan de gomzijde wit oplicht maar niet nalicht [fluoresceert]. De gom is door Joh. Enschedé aangebracht: D2b. Het papierdoorzicht is III-80 ↕ met glansdiagonalen -45/45.
Met in achtneming van drukrichting, rasterhoeken, scheerperforaat en papierrichting kunnen we bij een los zegel bepalen welk van de 4 standen in het blok de zegel heeft gehad.
stand druk- rasterhoek perf.gat papier- freq. in blok richting rood/blauw restant richting
LO B 40/60 beneden ↕ 6 RO R 60/40 links ↔ 5 RB O 40/60 boven ↕ 4 LB L 60/40 rechts ↔ 5
Nieuwe rolzegels:
In het nummer van Pro-fil behorende bij de kinderpostzegels worden 5 nieuwe rolzegels aangekondigd die te bestellen zijn bij de Filatelistische Dienst te Groningen. Het zijn de 75c en 80c Beatrix-inversie, de 75c Philips, en de 80c Vierdaagse en 80c Nobelprijs. Afgezien van beide laatste 80c zegels zijn de modelvellen al eerder beschreven in de rubriek.
80c Vierdaagse
De rolzegels zijn gedrukt in 4 kleuren rasterdiepdruk op de GOEBEL-pers. Modelvel, voor accoord getekend op 2 juli 1991, bestaat uit twee banen van 6 zegels breed en 22 zegels hoog. Op de middenstrook bevinden zich de randverschijnselen. Zeven blokjes verticaal in kleur donkerder wordend van boven naar beneden: alle 4 kleuren gemengd naast rij 2/3, alleen de kleur zwart naast rijen 4/5. paskruizen naast rij 12 resp. rij 13. Horizontale registerbalken naast rij 17 [magenta, zwart], naast rij 18 [blauw], naast rij 19 [magenta], en naast rij 20 [geel]. Schuine balk naast rij 16 [magenta].
De drukrichting is O. De gegraveerde rasters staan onder verschillende hoeken en met verschillende dichtheden.
kleur hor/vert hoeken
magenta 7/10 -40/40 blauw 12/6.5 -60/60 zwart 12/15 -45/45 geel 7/6 -50/50
De rolzegels zijn voorzien van scheerperforaat met perforatie-maat 14:12 3/4 25/16 tanden horizontaal/verticaal. Restanten van het perforatie-gat zien we aan de gomzijde naar boven toe omgeklapt. In de linker- en rechter-drukvelranden loopt de tanding niet door, en ook in de middenstrook niet. Tussen de rijen 16 en 17 echter loopt de perforatie nog zeven gaten door, zowel links in de middenstrook als in de rechtervelrand.
Het papier is fosforescent diepdrukpapier van Harrison and Sons, HS3 1630/7%, dat onder UV-licht aan de beeldzijde wit oplicht en nalicht [fosforesceert] en aan de gomzijde wit oplicht maar niet nalicht [fluoresceert]. De gom is door Joh. Enschedé aangebracht: D2b. Het papierdoorzicht is IIIp ↕ met glansdiagonalen -45/45.
80c Nobelprijs
De rolzegels zijn gedrukt in 4 kleuren rasterdiepdruk op de GOEBEL-pers. Modelvel, voor accoord getekend op 15 juli 1991, bestaat uit twee banen van 6 zegels breed en 22 zegels hoog. Op de middenstrook bevinden zich bijna alle randverschijnselen. Zeven blokjes verticaal in kleur donkerder wordend van boven naar beneden: rood naast rij 6/7 rechts van de rechterbaan. Paskruizen naast rij 1 zowel links van de linkerbaan als rechts van de rechterbaan. In de middenstrook horizontale registerbalken naast rij 6 [zwart, groen], naast rij 7 [rood], naast rij 8 [zwart], en naast rij 9 [lichtgroen]. Schuine balk naast rij 5 [zwart].
De drukrichting is O. De gegraveerde rasters staan onder verschillende hoeken en met verschillende dichtheden.
kleur hor/vert hoeken
zwart 12/15 -45/45 groen 7/9 -40/40 rood 12/6.5 -60/60 lichtgroen 7/6 -50/50
De rolzegels zijn voorzien van scheerperforaat met perforatie-maat 14:12 3/4 25/16 tanden horizontaal/verticaal. Restanten van het perforatie-gat zien we aan de gomzijde naar beneden toe omgeklapt. In de linker- en rechter-drukvelranden loopt de tanding niet door, en ook in de middenstrook niet. Tussen de rijen 10 en 11 echter loopt de perforatie nog zeven gaten door, zowel links in de middenstrook als in de rechtervelrand.
Het papier is fosforescent diepdrukpapier van Harrison and Sons, HS3 1630/7%, dat onder UV-licht aan de beeldzijde wit oplicht en nalicht [fosforesceert] en aan de gomzijde wit oplicht maar niet nalicht [fluoresceert]. De gom is door Joh. Enschedé aangebracht: D2b. Het papierdoorzicht is IIIp ↕ met glansdiagonalen -45/45.
Kinderzegels 60c met nieuwe plaatnummer-combinatie:
Zoals ook in Pro-fil staat aangegeven heeft bij de 60c plaat-wisselingen plaatsgevonden. Behalve de combinatie 4x1 zal de combinatie 2-1-1-2 gevonden kunnen worden. Het modelvel is voor acoord getekend op 26 september 1991. Papierdoorzicht is III-80 met glansdiagonalen -45/45. Rechts van de 10e zegelkolom in de velrand waren bij elke zegelrij twee kleine puntjes te zien, de toppen van de letters. Bij de nieuwe zwart plaat vinden we die puintjes niet meer op de twee onderste rijen van het ondervel [=R-vel] en worden de puntjes naar boven toe steeds iets groter. Het is duidelijk dat de mal waarmee de zegelbeelden die oorspronkelijk buiten de 2x10x10 zegelbeelden stonden zijn afgedekt niet geheel rechtop stond of niet recht was gesneden aan de rechterkant.
Nobelprijs 70c:
In het juli/augustus-nummer zijn de modelvellen van de 60 en 80c beschreven. De 70c was toen [20 juni] nog niet beschikbaar. De zegel is net als de beide andere waarden gedrukt in 4 kleuren rasterdiepdruk op de GOEBEL in dubbelvellen van 2x10x10. Gebruikt zijn de kleuren blauw, groenblauw, violet en zwart. Telcijfers links 1-10 en rechts 10-1 in zwart. Geen paskruizen [meer] te zien. Modelvel voor accoord getekend op 24 juni resp. 1 juli 1991. Bij de 70c is het L-vel het benedenvel. "Artikelnummer 100187" onder zegels 91-92, "Aanvang verkoop: 3 SEPTEMBER 1991" onder zegels 93-94. In de bovenrand tussen L-vel en R-vel horizontale registerblokken in de kleuren:
boven = onder
blauw 5 95 zwart 6 96 violet 6 96 groenblauw 7 97 zwart 7 97 schuin zwart 8 98
L/R met vier 1'en onder zegel 100, in de kleuren zwart [L/R], en de 1-en in blauw, groenblauw, violet, en zwart, van links naar rechts. Verder geen velrandbijzonderheden gezien.
De cijfers en letters van "100187", de datum, en de drukvormnummers zijn afwijkend van de rest van de belettering en opgebouwd uit rechthoekige blokjes. Ze worden door de Hell-computer gegenereerd terwijl de rest standaard vaste tekst is.
Het vel heeft scheerperforaat 14:12 3/4 25/16 tanden horizontaal/verticaal, en de zijranden met twee gaten doorlopend, de boven- en ondervelrand geheel doorlopend. Restantjes van de perforatiegaten zijn aan de gomzijde naar beneden toe omgeklapt.
Het papier is fosforescent rasterdiepdrukpapier van Harrison and Sons, HS3 1630/7%, dat aan de beeldzijde onder UV-licht wit oplicht en nalicht [fosforesceert], aan de gomzijde wit oplicht doch niet nalicht [fluoresceert]. De papierrichting is ↕ , het papierdoorzicht is: IIIp met glans -45/45.
De drukrichting is O. De kleur zwart is heel fijn gerasterd met een min of meer 45/45 graden raster, de andere kleuren hebben een min of meer duidelijk liggende [groenblauw] of staand Wybertje [blauw, violet] dat wat grover is. De indirecte methode [punten/mm horizontaal/verticaal] levert bij deze zegels het volgende op:
kleur hor/vert hoek lijnen met de horizon
zwart 12/15 -45/45 blauw 7/6.5 -50/50 violet 12/6.5 -60/60 blauwgroen 7/10 -40/40
Zichtbare verschillen tussen Harrison HS3 of HS6 1630/7%
Bij alle recente zegels wordt onder de papieromschrijving vermeldt dat het onder UV-licht aan de beeldzijde wit oplicht en nalicht [fosforesceert] en aan de gomzijde wit oplicht maar niet nalicht [fluoresceert]. Wie zo met de UV-lamp in de weer is geweest zal ook gemerkt hebben dat de intensiteit van het wit oplichten nogal varieert. Ook als zonder lamp naar het papier wordt gekeken zijn de verschillen te constateren. De grote lijn is als volgt:
rasterdiepdruk-papier, HS3:
zowel met als zonder lamp: voorkant zeer wit, gomkant ietwat grauw
offset-papier, HS6:
zowel met als zonder lamp: voorkant wat grauwer, gomkant wit
De intensiteit van het wit is aan de beeldzijde duidelijk anders dan aan de gomzijde. Bij offset als het ware het tegenovergestelde als bij rasterdiepdruk. Dit gaat niet altijd op, b.v. bij de December-zegels van 1990 is zowel de beeldzijde als de gomzijde behoorlijk wit! Het hierboven geconstateerde staat geheel los van de variatie in papier-doorzicht en glansdiagonalen.