Home DDR Walter Ulbricht Sowjet Rusland - USSR Rolzegels RWPG

Tsjecho-Slowakije - Czechoslowakia

Vanaf het ontstaan, na het uiteenvallen van de Habsburgse dubbel-monarchie, van de republiek Tsjecho-Slowakije in 1918 tot nu toe speelt een behoedzaam manoeuvreren tussen de wensen van Tsjechen enerzijds en Slowaken anderzijds. Dit vinden we ook bij de postzegels terug. De postwaarden-productie vindt van tijd tot tijd in beide gebieden plaats. In welke drukkerijen precies is niet zo eenvoudig te vinden. MICHEL geeft redelijk veel informatie maar niet voldoende en ook in de Tsjecho-Slowaakse handboeken staat niet alles even duidelijk. Vermoedelijk zijn de meeste zegels bij de Tsjechische Grafische Unie te Praag gedrukt.

In de periode 1918-25 zijn de eerste zegels uitgevoerd in boekdruk bij de TGU. In 1923 werd de jubileumserie [5jaar republiek] bij A. Haase te Praag in vlakke plaatdruk vervaardigd. Min of meer gelijktijdig zien we postzegels uitgevoerd in het toen nieuwe rasterdiepdruk-procédé. Het zou maar kort zijn, drie series: 1919 `Moeder Republiek`, 1920 `Hussiet` en 1925 `T.G. Masaryk`.

In de periode 1925-39 was plaatdruk van de rol [Stickney] het voornaamste procédé, we vinden dan ook geen zegels meer in rasterdiepdruk. Dit procédé was in die periode recent ingevoerd in de Verenigde Staten bij de Bureau of Engraving and Printing [1914], en bij de Zweedse PTT-drukkerij [1920] . De Belgische PTT-drukkerij [1927] en de British American Banknote Company, te Ottawa, Canada [1935] zouden nog volgen.

In München in 1938 was besloten dat Tsjecho-Slowakije de Sudeten aan het Duitse Rijk moest afstaan. Hongarije kon Roethenië [Karpatho-Oekraine] annexeren, en Polen pakte het in 1919 aan Tsjecho-Slowakije verloren Cieszyn [Decin, Teschen] weer terug. Op 16 maart 1939 werd het restant van Tsjecho-Slowakije opgedeeld in het duitse protectoraat Böhmen und Mähren resp. het `onafhankelijke` Slowakije van monseigneur Tiso. De zegels voor Böhmen und Mähren bleven overwegend gedrukt bij de Tsjechische Grafische Unie in plaatdruk maar er kwamen ook weer zegels in rasterdiepdruk. Waar werdemn ze gedrukt? Ook in Slowakije verschenen zegels in beide drukprocédé`s. De 60h Stefanik zegel in donkerblauw was nog in plaatdruk vervaardigd in Praag, de krantenzegels in boekdruk bij .... in Bratislava, maar verder verschenen alleen maar zegels in rasterdiepdruk bij Slovenska Grafia te Bratislava.


Ook na de oorlog zal de postzegeldruk verspreid blijven over Tsjechische en Slowaakse drukkerijen. Direct na de oorlog in 1945 vindt de uitgifte van postzegels plaats die vervaardigd zijn bij een groot aantal drukkerijen. Enkele emissies reeds voor het einde van de oorlog voorbereid:

  • GOZNAK, te Moskou, in rasterdiepdruk / photogravure
  • De La Rue, te London, in plaatdruk
  • Wiko, te Kosice, in offset
  • Neografia, te Martin, in offset resp. rasterdiepdruk / photogravure
  • Slovenska Grafia, te Bratislava, in rasterdiepdruk / photogravure
  • Tiskarnia Andrej [=Pravda], te Bratislava, in rasterdiepdruk / photogravure

(!font_0

Vanaf 1945 komt de productie op de Stickney weer op gang. De Stickney zal tot de einde 50-er jaren in gebruik blijven. Inmiddels was in februari 1948 de macht overgenomen door de communistische partij. President Eduard Benes was te ziek om weerstand te bieden en stierf later dat jaar op 3 september.

In 1952 wordt de rol van de Stickney-pers geleidelijk overgenomen door de nieuwe WIFAG-pers. Met deze pers kon een combinatie van één kleur plaatdruk met één kleur rasterdiepdruk worden verwezenlijkt. Het eerste zegel op deze nieuwe pers was de 100 jaar L. Zapotocky zegel van 12 januari 1952. Vooralsnog waren de zegels in alleen plaatdruk uitgevoerd, pas vanaf 29-12-53 ook gecombineerd met rasterdiepdruk. Naast de Stickney en WIFAG productie worden nog zegels vervaardigd met vlakke plaatdruk-persen bij de Staatsdrukkerij, te Bratislava [1953-58], en de Legerdrukkerij [1952]. Rasterdiepdruk bij de drukkerij Pravda, te Bratislava [voorheen Andrej] [1949-56].


Na 1956 komen we geen rasterdiepdruk meer tegen tenzij in combinatie met plaatdruk op de WIFAG, en in uitzonderlijke gevallen als eenkleurige rasterdiepdruk op de WIFAG. In de periode 1964-67 worden een aantal series met planten en dieren gedrukt in meerkleuren offset bij resp. het Kartografische Instituut in Bratislava [1964-66] en drukkerij Svoboda te Praag [1967].

Het was duidelijk dat er behoefte was om zegels in meerkleuren-druk te kunnen vervaardigen. De sinds 1950 in gebruik zijnde Waite-Saville velinleg plaatdruk-pers werd gebruikt om kleine velletjes [4, 8, 10 zegels] van tot 4-kleuren plaatdruk te voorzien. Voor grotere oplagen werd in 1966 een tweede WIFAG aangeschaft welke op 25 september 1967 de eerste [dieren] zegels afleverde. Met deze pers kon 1x plaatdruk gecombineerd worden met 3x rasterdiepdruk.

Er zijn na 1945 weinig Tsjecho-Slowaakse zegels in het buitenland gedrukt. Er werden gedurende korte tijd in het kader van het RWEH rolzegel-project enige zegels gedrukt in Leipzig: de rolzegel-emissie van 22 januari 1975. De beide rolzegel-emissies van 7 september 1976 en 28-09-1979/13-01-80 zijn in eenkleuren-rasterdiepdruk op de WIFAG, in Praag uitgevoerd.

De staatsdrukkerij in Praag heeft incidenteel ook voor andere landen gedrukt. Enkele emissies binnen de RWEH voor Albanië [1949-51, 57], Bulgarije [1967] en Vietnam [1958]. In het kader van de Tsjechoslowaakse ontwikkelingshulp voor landen als Irak [1963], Kuwait [1971], Libya 1[964] en Ethiopie [1961-64]. Daarnaast nog voor de Verenigde Naties de serie `Stop de Atoomproeven` van 23 october 1964 [op de WIFAG]. In 1959 werd in Peking de chinese PTT postzegel-drukkerij opnieuw ingericht met Tsjecho-Slowaakse steun. De nieuwe drukkerij werd afgebeeld op de zegels ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van de Volksrepubliek China, uitgegeven op 1 october 1959.


Zoals al eerder bij andere landen is opgemerkt werd het vooroorlogse beeld sterk bepaald door een handvol ontwerpers die ook na de oorlog doorgingen. In de naoorlogse periode zien we een vrij brede groep ontwerpers die regelmatig de zegelontwerpen leverde naast nog een behoorlijk groot aantal ontwerpers die meestal maar enkele zegels ontwierpen. De groep vaste ontwerpers omvat tevens alle graveurs!

de graveurs:

M. Sula                                     1918
Eduard Karel                          [1]   1920
Karel Wolf                                  1923
Jaroslav Goldschmied                  [2]   1925-26, 40-46, 52-77
Karl Seizinger                        [3]   1926-39
Bohumil Heinz                         [4]   1934-40, 49

Jindra Schmidt                              1942-82
Jiri Svengsbir                              1948-81
Ladislav Jirka                              1948->
Jan Mracek                                  1948->
Bedrich Housa                               1949, 53->
Bohdan Roule                          [5]   1948-60
Josef Hercik                                1962->
Milos Ondracek                              1969->

V. Fajt                                     1983->

[1] geeerd met een postzegel op 18-12-1981, geb. 1861, overl. 1950
[2] geeerd met een postzegel op 18-12-1982, geb. 1890, overl. 1977
[3] geeerd met een postzegel op 18-12-1983, geb. 1889, overl. 1978
[4] geeerd met een postzegel op 18-12-1984, geb. 1894, overl. 1940
     het zegel van 1949 was al in 1934 gegraveerd, in 1953
     verscheen nog een 5Kcs zegel met de Karluv brug naar
     zijn ontwerp.
[5] geeerd met een postzegel op 18-12-1985, geb. 1921, overl. 1960


Van de ontwerpers met een enorme staat van dienst kunnen genoemd worden:

Alfons Mucha                         [6]    1918-20
Max Svabinsky                        [7]    1920-25,
                                             38, 47-63
K. Vik                                      1929-55
V. Fiala                                    1934-73
J.C. Vondrous                               1937-40,
                                             46, 52-57
C. Bouda                                    1938-82,  geb. 1901

J. Liesler                                  1947->
K. Svolinsky                                1947-83,  geb. 1896
V. Sivko                                    1948-64
F. Hudecek                                  1949-78,  geb. 1909
V. Kovarik                                  1949->
K. Lhotak                                   1949-79,  geb. 1912
A. Strnadel                                 1949-81
P. Sukdolak                                 1950-68
J. Adamcova                                 1950-81
J. Kaiser                                   1951-79
A. Podzemna-Suchardova                      1952->
F. Gross                                    1952-74
I. Strnad                                   1954-83
E. Kotrba                                   1955-76
J. Balaz                                    1957->
J. Svab                                     1960-81
M. Hegar                                    1961->
J. Lukavsky                                 1964-76
A. Brunovsky                                1964->
V. Hloznik                                  1965-80,  geb. 1919
J. Chudomel                                 1966-83
K. Vodak                                    1967->

[6] geeerd met series op 18-12-1960, 4-07-69, en 18-12-1978.
    Geboren 1860, gestorven 1939.
[7] geeerd met een serie op 20-08-1958 ter gelegenheid van z`n
    85ste verjaardag, en later nog op 17-09-1973, ter gelegenheid
    van z`n 100-ste geboortedag. Geboren 1873, gestorven 1963.

Verder nog:

J. Obrovsky                                 1919-23
J. Benda                                    1920, 39-43,
                                             47, 50
V.H. Brunner                                1920
A. Kalvoda                                  1926
F.T. Simon                                  1926
J. Setelik                                  1926-28
O. Stafl                                    1926
V. Maly                                     1928
K. Fliedr                                   1928
F. Jenewein                                 1929
J. Manes                                    1929, 34-36
J. Prochazka                                1929
J. Vaic                                     1932
F. Zenisk                                   1932
J. Hruska                                   1935
V. Brozik                                   1936
S. Suchardy                                 1937
J. Vlcek                                    1937-38
V. Silovsky                                 1938-40, 52
J. Sejpka                                       -45
A. Erhardt                                      -48
A. Schaumann                                1945
S. Bednar                                   1945
L. Varga                                    1945
V. Chmel                                    1945
M. Kraker                                   1945
A. Kajlich                                  1946, 63
L. Horak                                    1947
K. Dvorak                                   1947
J. Kaplicky                                 1947
J. Alexy                                    1948
B. Nemec                                    1948, 53
V. Polasek                                  1949, 52, 57-63
J. Kotik                                    1949
F. Tichy                                    1949
K. Hochman                                  1950
O. Repa                                     1950
K. Oberthor                                 1950
V. Nemecek                                  1950, 54, 59
B. Dolezalova                               1950, 55
O. Andrsova                                 1950
J. Mikula                                   1950, 77, 82
P. Dillinger                                1950
V. Sprungl                                  1951-52, 58
Z. Kadrnozkova                              1951
J. Blazek                                   1951, 53
H. Hrubesova                                1951
J. Cumpelik                                 1951, 53, 56
J. Hornik                                   1951, 54
K. Perman                                   1951
J. Figer                                    1951
D. Krovakova                                1951
L. Ilecko                                   1951
J. Kovar                                    1952, 58
M. Stretti                                  1952-60
M. Schurmann                                1952
J. Hlina                                    1952
J. Smetana                                  1952
M. Kazdova                                  1952
S. Jezek                                    1952
J. Schlesinger                              1952
P. Simon                                    1952
J. Vavrova-Hoberlandtova                    1952
J. Podhajsky                                1952, 57, 60-61
P. Hlava                                    1953
A. Cermakova                                1953
T. Novakova                                 1953
B. Vancura                                  1953
B. Matijcek                                 1953-54
J. Koukolsky                                1953
J. Pos                                      1953, 57
J. Schor                                    1953-54, 56
V. Hajek                                    1953, 85
A. Hrstka                                   1954
F. Postranecky                              1954
A. Jonas                                    1954
J. Fiala                                    1954
L. Cepelek                                  1954
A. Naumann                                  1954
Z. Adamek                                   1954, 60
J. Behounek                                 1954-55, 58
K. Stika                                    1954, 65
V. Stretti                                  1955
Z. Seydl                                    1955
J. Sebek                                    1955
J. Cerny                                    1955, 57, 62
J.V. Vucetic                                1956
Z. Brdlik                                   1956-59
K. Tondl                                    1957-58
A. Holly                                    1957-70
J. Lipenska-Kolarova                        1957
V. Kozak                                    1957
R. Klimovic                                 1957, 61-63
A. Homolka                                  1958
J. Chovan                                   1958
E. Milen                                    1958
I. Prochazkova                              1958
A. Prazsky                                  1959
O. Janecek                                  1960, 65, 67
M. Kopriva                                  1960
K. Vyusil                                   1960
I. Vrana-Snajderova                         1960
V. Bauer                                    1961
M. Juna                                     1961
V. Cinybulk                                 1961
R. Svab                                     1962-63
P. Rolcik                                   1962
T. Rotrekl                                  1963
B. Votruba                                  1963
N. Benko                                    1963
Z. Bilkova                                  1963
K. Hruska                                   1963
J. Salamoun                                 1963
L. Jiricnova                                1963, 67
N. Smimecka                                 1964
E. Zmetak                                   1964-65, 74
M. Hanak                                    1964-65, 72-73
J. Fiser                                    1964-67, 80
A. Fuchs                                    1964, 85
J. Istler                                   1964
L. Guderna                                  1965,66, 69
J. Styfa                                    1965
J. Kralik                                   1965
L. Sindelar                                 1966, 74
V. Vingler                                  1966
K. Pekarek                                  1966
Zd. Sklenar                                 1967, 72, 74-76
M. Romberg                                  1967
M. Ressel                                   1967
J. Novak                                    1967
J. Paukert                                  1968
A. Hoffmeister                              1968-69
J. Hadlec                                   1969
E. Sedlak                                   1969
E. Bednarova                                1973
I. Rumansky                                 1978->
D. Kallay                                   1978->
K. Toman                                    1977-81
E. Smrcinova                                1977-78
I. Schurmann                                1974->
G. Strba                                    1976-78
J. Broz                                     1974-75
Ad. Zabransky                               1974-75
M. Urbasek                                  1970, 75
O. Dubay                                        -74
S. Greinerova                               1978
J. Chudoba                                  1978
R. Kolar                                    1978->
J. Jiskra                                   1980
J. Macha                                    1980
K. Nemeckova                                1980-81
W. Schlosser                                1981
Z. Kocvar                                   1981->
Z. Filip                                    1981->
J. Kodejs                                   1982->
J. Bouda                                    198
M. Knobloch                                 1983
K. Capek                                    1983
J. Solper                                   1983-84
J. Hamza                                    1984
P. Misek                                    1985
O. Luptak                                   1985


De politieke geschiedenis van het land wordt weerspiegeld in de afbeeldingen op de postzegels. Tsjecho-Slowakije heeft een traditie om de lopende frankeerzegels te versieren met het portret van de staatspresident. We vinden dan ook van alle presidenten zij het soms zeer korte [2 zegels lange] frankeerseries terug:

naam¨ä                 ambtsperiode    leefde van/tot

Thomas Garrigue Masaryk 1920-35riode    1850-1937
Eduard Benesgue Masaryk 1935-48riode    1884-1948
Klemens GottwaldMasaryk 1935-48r1948-53 1884-1941896-1953
Antonin Zapotockyasaryk 1935-48r1953-57 1884-1941884-1957
Antonin Novotnykyasaryk 1957-68r1953-57 1904-
Ludvik Svobodaykyasaryk 1968-75r1953-57 1895-1979
Gustav Husakdaykyasaryk 1975-90r1953-57 1913-
Vaclav Haveldaykyasaryk 1990-92r1953-57 1936-

De serie van 1925 met portret van Masaryk verscheen ter gelegenheid van diens 75ste verjaardag. Ook zijn 80ste en 85ste verjaardag werden met zegels herdacht. In 1937 verschenen rouwzegels. In 1947 werd de 10e sterfdag van Masaryk herdacht. In 1948 verschenen rouwzegels voor Benes en zegels voor de 52e verjaardag van Gottwald.

Rouwzegels in 1953 bij het overlijden van Gottwald. In 1954 vinden we de 70ste verjaardag van Zapotocky op zegels terug. Drie jaar later verschijnen rouwzegels voor hem. In 1984 zien we nog een zegels voor de 100ste geboortedag van Zapotocky. Aan Novotny is buiten de frankeerzegels geen zegel gewijd. De 80ste verjaardag van Svoboda [1975] en de 70ste verjaardag van Husak [1983] werden met wel zegels gevierd.


Als zovele RWEH landen ligt het aandeel van de socialistische thema`s niet zo hoog, althans in de onderzochte jaren 60. In het totaal 39 zegels op de 666.

We komen weer nederlandse thema`s tegen, echter niet zo bij de eerder besproken landen hoofdzakelijk op het gebied van de schilderkunst.

uitgifte omschrijving
1950 21-10 Filip van den Bosche
1957 28-03 mausoleum van Komensky in Naarden
1969 24-04 Hendrik Goltzius
1970 07-05 Bartolomeus Spranger
1973 27-11 Rembrandt
1975 26-02 Philip Galle
1976 21-07 Frans Huys, Regnier Nooms Zeeman, Crispijn Passe
1976 22-10 Frans Hoogenberghe
1976 27-11 Jan Bruegel, J.R. Bys
1977 07-06 Adriaen de Vries
1977 24-11 P. P. Rubens
1977 06-12 Georg Hoefnagel
1982 18-05 Rembrandt, Jakob de Gheyn, Adriaen Collaert, Crispijn Passe, Pieter van der Heyden
1983 02-12 Hendrik Goltzius, Jakob de Gheyn


Papiersoorten

In de vroege jaren van Tsjecho-Slowakije werd papier gebruikt met het watermerk `lindebladeren` in 8 verschillende standen [1923-27 plaatdruk, 1925 rasterdiepdruk]. Echter al vanaf eind 1927 alleen nog maar papier zonder watermerk. De enige uitzondering is een 30h uit de serie 1960-63 Burchten en Kastelen welke in 1961 op papier met watermerk `klos` verscheen. Op het vrij dikke plaatdruk-papier dat in de 20-er jaren voor de Stickney-pers in gebruik was, was het watermerk al niet goed meer te zien en dan verliest het z`n functie. Het papierdoorzicht is tot ver in de 40-er jaren doorzicht I [linnenbinding]. Doorzicht III [keperbinding] vinden we vanaf 1947.

Papier met optische witmakers [witte fluorescentie] vinden we vanaf de jaren `60. Het Tsjecho-Slowaakse handboek vermeldt een serie uit 1966 en enige emissies uit 1970. Met duidelijk veel meer optische witmakers toegevoegd worden enkele series genoemd vanaf 9 mei 1972. Het gaat dan echter om papier waaraan tevens een duidelijke glanslaag [coating] is toegevoegd. Aan het feit dat het handboek niets over een coating vermeld kunnen we gevoeglijk afleiden dat de postzegels uit de periode 1966-77 nog best wel een goede studie verdienen naar papiergebruik. Vanaf eind 1977 vinden we geel fluorescent papier ten behoeve van de postmechanisatie [CARTAX PTT]. Het type fluorescentie dat we ook van de Bondsrepubliek Duitsland kennen.


De langlopende frankeerzegels

De langlopende frankeerseries hebben vaak het portret van de staatspresident, maar daarnaast een completere serie waarden met een ander zegelmotief.

1945-47  Stefanik, Benes,
         Masaryk           rasterdiepdruk / photogravure, plaatdruk / recess
1946     Benes             plaatdruk / recess
1948     Benes             rasterdiepdruk / photogravure
1948-49  Gottwald          plaatdruk / recess
1949     schrijvers        rasterdiepdruk / photogravure, plaatdruk / recess

geldhervorming op 30 mei 1953: 100 oude korona = 1 nieuwe Korona = 100 hal(!eacutus)ru.

1953     Gottwald,
          nieuw geld       plaatdruk / recess
1953     Zapotocky         rasterdiepdruk / photogravure, plaatdruk / recess
1953     Karluv brug 5KCs  plaatdruk / recess
1954     arbeiders         plaatdruk / recess
1958-59  Novotny           plaatdruk / recess
1960-63  Burchten
         en kastelen       plaatdruk / recess
1965-66  Stadsgezichten    plaatdruk / recess+rasterdiepdruk / photogravure
                             gewoon dof papier [alle waarden]
                             wit fluoresc. papier [30, 60h]
                             geel fluoresc. papier [10, 50h]
1967     Novotny           plaatdruk / recess
1968-79  Svoboda           plaatdruk / recess
1971-72  Oude gebouwen     plaatdruk / recess+rasterdiepdruk / photogravure
                             gewoon dof papier
                             wit fluoresc. papier
                             geel fluoresc. papier
1974-87  Postale symbolen
                             gewoon dof papier
                             geel fluoresc. papier
1975-88  Husak
                             gewoon dof papier
                             geel fluoresc. papier
1990     Havel               geel fluoresc. papier


Overzicht formaten en perforaties

Tot in de 50-er jaren werden overwegend lijntandingen gebruikt, zowel bij druk met velinleg als bij druk aan de rol op de Stickney. Behalve met de vrijheid van afmeting had dat te maken met het gebruik van [vochtige] plaatdruk. Voor de zegels in boekdruk en rasterdiepdruk konden vaste kamperforaten worden gebruikt. De plaatdruk op de WIFAG was volledig droog en dan vinden we ook een beperkt aantal formaten. Eigenlijk drie basis-formaten met de mogelijkheid om door pennen uit het raam te nemen meerdere formaten te maken.

Perforatie aangebracht op aparte machines:

diverse proc(!eacutus)d(!eacutus)`s, velinleg, Praag

lijntanding 13 3/4                 1918-31
                                               boekdruk / typography [1918-22]
                                               vlakke / flat  plaatdruk / recess
                                                [1923-31]
                                               rasterdiepdruk / photogravure [1919-20,
                                                 25, 51]
lijntanding 11 1/2                 1918-19     boekdruk / typography, rasterdiepdruk / photogravure [1919]
lijntanding 10 1/2                 1918-19     boekdruk / typography, rasterdiepdruk / photogravure [1919]
lijntanding 14 3/4                 1923        vlakke plaatdruk / recess
                                                [1923]

kamtanding 13 3/4  driehoek        1937, 1946    rasterdiepdruk / photogravure

kamtanding 11 1/2         ../..    1918        boekdruk / typography

kamtanding 13 1/2:13 3/4  21/18    1918-28
                                               boekdruk / typography [1918-28]
                                               rasterdiepdruk / photogravure [1919]
                          18/16    1925        rasterdiepdruk / photogravure

kamtanding 14             18/15    1920-22     boekdruk / typography
                          15/18    1920-22     boekdruk / typography

kamtanding 14             15/18    1945-48     rasterdiepdruk / photogravure
                          30/18    1951        rasterdiepdruk / photogravure

kamtanding 14             19/25    1951-52     rasterdiepdruk / photogravure

rasterdiepdruk / photogravure, velinleg, bij Pravda, Bratislava

kamtanding 14             16/19    1946-48,53  rasterdiepdruk / photogravure
                          32/19    1950, 52-53 rasterdiepdruk / photogravure

kamtanding 14             19/24    1947-48,
                                   1951-53     rasterdiepdruk / photogravure

de iets afwijkende formaten/perforaten maken het mogelijk om bij de naoorlogse rasterdiepdruk de Praagse en Bratislava druk te onderscheiden.


Plaatdruk op de Stickney, Praag

lijntanding 9 3/4§A             1925-35     plaatdruk / recess

lijntanding 12 1/2A             1936-56,
                                1958-59     plaatdruk / recess *

*
Is de Stickney de laatste jaren in Bratislava operationeel geweest?



Meerkleuren-plaatdruk /Multicolour recess op de Waite-Saville pers, Praag

kamtanding 14   19/23           1950-51     plaatdruk / recess [1 kleur]
                                  50-51 1953-63, 79 plaatdruk / recess [1-4 kleuren
                                                      blok 4, 10]
                        38/23   1958, 61    plaatdruk / recess [blok 4]


kamtanding 14           19/29    958, 611961-67     plaatdruk / recess [blok 10]
                        38/29    958, 611966        plaatdruk / recess [blok 4]

kamtanding 11 3/4       16/26    958, 611968->      plaatdruk / recess [blok 4, 10]
                        32/26    958, 611967->      plaatdruk / recess [blok 4]

kamtanding 11 3/4       16/20    958, 611968->      plaatdruk / recess [blok 8, 10]
                        32/20    958, 611973        plaatdruk / recess [blok 4]

kamtanding 11 3/4       20/26   1965-67     plaatdruk / recess [blok 1]
                        20/32   1967-68     plaatdruk / recess [blok 1]

Veltanding, druk aan de rol, op de WIFAG

veltanding 11 1/2       19/15   1952->      plaatdruk / recess
                                               rasterdiepdruk / photogravure+plaatdruk / recess [1955->]
                                               rasterdiepdruk / photogravure [1955-56]
                        19/30   1953->      plaatdruk / recess
                                               rasterdiepdruk / photogravure+plaatdruk / recess [1956->]
                        19/45   1966->      rasterdiepdruk / photogravure+plaatdruk / recess
                                               plaatdruk / recess [1967->]
veltanding 11 3/4:11 1/2

                13/15   1953->      rasterdiepdruk / photogravure+plaatdruk / recess
                                               plaatdruk / recess
                                               rasterdiepdruk / photogravure [1976, 79
                                                   rolzegels]
                          13/30    1965->      rasterdiepdruk / photogravure+plaatdruk / recess
                          26/15    1952->      plaatdruk / recess
                                               rasterdiepdruk / photogravure+plaatdruk / recess [1954->]

veltanding 11 3/4         21/21    1969->      rasterdiepdruk / photogravure+plaatdruk / recess
                          42/21    1969->      rasterdiepdruk / photogravure+plaatdruk / recess

Offset

lijntanding 10 3/4                 1964-65     offset Bratislava

kamtanding 13 1/4:13 1/2  20/27    1966-67     offset Praag

lijntanding 12 1/2                 1967        offset Praag


Socialistische motieven in de jaren 1960

1961   9   3x 3e vijfjarenplan, 6x 40 jaar Commun. Partij
1962   7   4x 45 jaar Oktober Revolutie, 3x 12e partijdag CP
1963   5   3x 15 jaar Februari omwenteling,
           2x Russisch-Tsjechoslowaakse vriendschap
1964   -
1965   1   1x 20 jaar intern. vrouwenbond
1966   4   3x 13e partijcongres CP, 1x manoevres Warschaupact
1967   6   1x Vakbondscongres, 1x Vietnam, 1x dag van het
           leger, 3x 50 jaar Oktober Revolutie,
1968   3   2x 20 jaar Februari omwenteling, 1x 150 jaar Marx
1969   -
1970   4   2x 100 jaar Lenin, 1x 50 jaar Rude Pravo,
           1x socialistische jeugdbond
      ===
      39  op de 666


Besluit

In vogelvlucht zijn van de europese landen van de RWEH een aspecten aan de orde geweest, waarbij getracht het een evenwicht te vinden tussen een politiek-historische achtergrond benadering en een druktechnische. Wie eerdere artikelen van mijn hand heeft gelezen zal kunnen vaststellen dat ik me heb moeten beheersen. Een zeer belangrijk aspect is ook geweest het benadrukken van het feit dat de meeste zegels van de RWEH niet zozeer propagandistische grootformaat plakplaatjes zijn geweest maar een normaal product van druktechnische en postale overwegingen.

Verder dat een aantal verwerpelijke filatelistisch-commerciële praktijken geen typisch oost-europese vinding zijn maar afkomstig uit het `kapitalistische westen` [Sperr-werte uit Nederland, ongetande minister-drukken uit België en Frankrijk, op voorhand gestempelde/gedrukte zegels `cancelled to order` uit het Engelse North Borneo].

De zegels van de landen van de RWEH zijn wat mij betreft net zo verzamelwaardig en minstens zo interessant als die van andere europese landen. Er valt nog zeer veel research te doen. Verder moet ook de filatelist daar ter plekke gewezen worden op de benodigde systematische aanpak. Een verzachtende omstandigheid is de grote hoeveelheid uitgegeven zegels waardoor het bos dan ook niet altijd meer zichtbaar was. Met de overgang naar reële valuta zullen de PTT`s rekening moeten houden met de koopkracht, m.a.w. een bescheidener uitgiftebeleid moeten gaan voeren.

De europese landen van de thans niet meer bestaande RWEH zullen alle binnen afzienbare tijd meedraaien met de westeuropese gemeenschappen. En dan zal een verzameling Hongarije of Bulgarije net zo gewoon zijn als een van België of Spanje dat nu is.


Copyright © Printing Matters (Contact Rein Bakhuizen van den Brink)
Last updated on 13 juli 2016

Home DDR Walter Ulbricht Sowjet Rusland - USSR Rolzegels RWPG