|
In het algemene spraakgebruik staat Rusland voor alles wat tot voor kort de USSR heette: de Unie van Socialistische Sowjet Republieken. Tot aan de grote revolutie van october 1917 was Rusland een groot keizerrijk [Julius Caesar -> keizer, Car = tsaar] dat bestuurd werd vanuit de havenplaats St. Petersburg. De postzegels van Rusland werden daar gedrukt in de staatsdrukkerij in procédé`s als: boekdruk [al of niet gecombineerd met reliefdruk][1857-1922], steendruk [1864-66], en plaatdruk [1903]. Na de omverwerping van het tsaristische regime werd op 7 november 1917 de Sowjet Republiek Rusland uitgeroepen. In de periode daarop heerste een algemene burgeroorlog waarbij buitenlandse mogendheden zich niet onbetuigd lieten. De Poolse generaal Pilsudski meende de Poolse oostgrenzen een flink stuk te kunnen verleggen, en de Engelsen hadden belang bij de oliewinning in de Kaukasus. Pas in 1923 was alles weer onder controle met de vorming op 6 juli van de Unie van Socialistische Sowjet Republieken bestaande uit de r epublieken: Rusland, Ukraine, Wit-Rusland, en de Transkaukasische Federatie. Het regeringscentrum was in 1918 verplaatst van St. Petersburg [toen Petrograd, maar in 1924 hernoemd naar de leider van de revolutie Wladimir Iljitsj Lenin: Leningrad] naar Moskou. |
In Moskou, in de staatsdrukkerij Goznak, zouden vanaf 1918 alle postzegels worden gedrukt. Er verschenen in de periode 1918-24 weinig zegels. Uitgevoerd in boekdruk [1918, 1922], steendruk [1921-27, incidenteel later], en plaatdruk [1921]. Pas vanaf januari 1925 kwam een gemoderniseerde postzegelproductie goed op gang met de herdenkingsuitgifte voor Lenin`s eerste sterfdag in het rasterdiepdruk-procédé. Op zich iets om bij stil te staan omdat het toen nog een drukmethode was met veel geheimzinnigheid en patenten-strijd. Aan de andere kant was de het communistische regime van de USSR hoewel ideologisch een enorme bedreiging aantrekkelijk voor investeringen en als afzetmarkt. Grote oliemagnaten als Armand Hammer zouden gedurende de gehele USSR-periode sterke banden blijven onderhouden. Geld om in de postzegelproductie en technische innovatie te investeren werd kennelijk gevonden. |
|
Drie procédé`s werden in eerste instantie gebruikt. Rasterdiepdruk vanaf januari 1925, plaatdruk vanaf 1925 en gelatinedruk vanaf 1931. Het laatste procédé waarbij gebruik werd gemaakt van een laag gelatine op glazen platen is een russische specialité geworden. Tussen 1931 en 1959 is een groot deel van de russische postzegelproductie uitgevoerd met behulp van lichtdruk oftewel gelatinedruk. Goznak is ook de enige postzegeldrukker ter wereld geweest die dit procédé heeft toegepast. [niet helemaal waar, de hongaarse zegeldrukkerij heeft in 1907 zegels voor Bulgarije gedrukt in lichtdruk]. Niet alleen 1-kleurige zegels maar vanaf 1933 al 3-kleurige zegels! De filatelistische wereld kon dit procédé niet goed plaatsen. Tot in de 70-er jaren zou de catalogus met doorgaans de meeste filatelistische informatie: MICHEL, dit procédé als hetzij offset hetzij rasterdiepdruk benoemen. Lichtdruk is een vlakdruk-methode met een mozaiek-achtige raster veroorzaakt door het rimpelen van de gedroogde gelatinelaag. Deze k leine krioelige slangetjes houden de inkt vast. Het foto-negatief wordt op de gedroogde laag bichromaat-gelatine belicht. Waar het meeste licht doorkomt wordt de gelatinelaag het sterkst gehard en op die plekken zal de met een mengsel van water en glycerine bevochtigde plaat niet meer zo sterk opzwellen. De gezwollen plekken zullen bij het beinkten de taaie inkt niet goed opnemen zodat de geharde plekken met de rimpels voornamelijk voor de druk zullen zorgen. |
Een uitvoerige beschrijving van lichtdruk is te vinden in de enige filatelistische publicatie hierover: Hoe worden postzegels gemaakt, Joh. Enschedé en Zonen, Grafische Inrichting N.V. Haarlem, 1952. Deze publicatie geeft ook de russische voorbeelden. Vandaar ook dat ik het procédé bij de russische zegels terug kon vinden zonder de hulp van de grote wereldcatalogi Stanley Gibbons of MICHEL. In de periode 1933-38 was gelatinedruk het voornaamste procédé, we vinden dan ook praktisch geen zegels in rasterdiepdruk. In 1936 daarentegen begint het gebruik van boekdruk voor de bijzondere uitgiften door te zetten. De zegels van de USSR zijn tot diep in de 50-er jaren overwegend éénkleurig. De eerste 3-kleuren gelatinedruk-zegels zijn van 17 november 1933. Meerkleuren-boekdruk volgde vrij snel en bleef tot in de 70-er jaren in gebruik. Offset werd aanvankelijk gebruikt voor de langlopende frankeerzegels, de zogenoemde standaard-zegels. Pas vanaf 4 augustus 1951 ook voor bijzondere uitgiften. |
|
We vinden nogal vaak combinaties van drukprocédé`s: boekdruk, plaatdruk, offset en soms reliefdruk. Al deze zegels werden gedrukt op persen met velinleg. Gelatinedruk kon niet gecombineerd worden, en rasterdiepdruk komen we ook meestal slechts éénkleurig tegen. Pas in 1961 zou daar verandering in komen met de komst van de WIFAG-pers. Met deze pers kon een combinatie van één kleur plaatdruk met drie kleuren rasterdiepdruk worden verwezenlijkt. Eind jaren 70 [1979?] is deze pers met nog een rasterdiepdruk-cylinder uitgebreid. Over de zegels in rasterdiepdruk weet de MICHEL te melden dat in de periode 1939-51 herdrukken zijn vervaardigd welke aan de hand van het raster te onderscheiden zijn. MICHEL geeft echter geen details. De russische speciale catalogus doet dat evenmin. In de bulletins van de duitse Rusland ARGE zijn enkele artikelen aan dat verschijnsel gewijd geweest. Het komt hier op neer dat twee soorten rasters zijn gehanteerd: een normaal kruisraster R70 met diagonalen onder hoeken van 45 ° resp. een ruitjes-raster R60 waarbij de diagonalen onder een hoek van 30 ° of 60 ° staan. Het raster is grof genoeg om met een beetje loep te zien. Het is dan wel geen verzamelgebied dat nog geheel onontgonnen is maar er is toch nog wel zowel uit te zoeken en het zegelmateriaal is betaalbaar. Belangstellenden help ik graag een eindje op weg! |
Er zijn geen Russische zegels in het buitenland gedrukt. Ook niet in het kader van de RWEH. Het rolzegel-project echter is niet geheel aan de Russen voorbijgegaan. Op 30 november 1969 zijn zegels uitgegeven met als afbeelding de `Rode Ster van het Kremlin`, in een voor automaten aangepast formaat, gedrukt van de rol in rasterdiepdruk en aan de gomzijde voorzien van rugnummers om de 5 zegels. Zoals we verderop bij het overzicht van de standaardformaten / perforaties zullen zien, zouden de rolzegels niet op de WIFAG zijn gedrukt. Bij de zegels in rasterdiepdruk die niet op de WIFAG zijn gedrukt en die ik gezien heb kan ik slechts vaststellen dat de papier- en de drukrichting geheel parallel lopen. Dit wijst op druk aan de rol en niet op druk met velinleg. Eén van de vele vraagtekens die hopelijk dankzij de perestrojka / glasnost t.z.t. opgehelderd moeten kunnen worden. |
|
De drukkerij GOZNAK heeft incidenteel ook voor andere landen gedrukt. Aan het eind van de tweede wereldoorlog werden bevrijdingszegels gedrukt voor Polen [1944] en Tsjecho-Slowakije [1945] beide series in rasterdiepdruk. Voor de aziatische republieken Mongolië en Tanna Toeva werden de zegels lange tijd in Moskou gedrukt, aanvankelijk in steendruk [Mongolië 1924], Tanna Toeva [1926-27], later in gelatinedruk en incidenteel in boekdruk [Mongolië 1932-56 en Tanna Toeva 1934-36]. B.v. voor de republiek Mauritius [1970 Lenin herdenking, in rasterdiepdruk]. Zoals al eerder bij andere landen is opgemerkt werd het vooroorlogse beeld sterk bepaald door een handvol ontwerpers die ook na de oorlog doorgingen. De naoorlogse periode kende echter een groot aantal [zo`n 100] ontwerpers die meestal maar enkele zegels ontwierpen. De groep graveurs was zoals meestal zeer beperkt: A.P. Troitski. Hij was de enige graveur van 1925 tot 1939. In de jaren 50 ontstond weer een groep graveurs met: N. Michejew 1949-50, 57-61 S. Aferow 1954-62 I. Moekroesow 1956-> T. Nikitina 1957-> I. Sapronow 1958-66 L. Majorowa 1959-> W. Smirnow 1959-> later uitgebreid met: A. Tkatsjenko 1965-> P. Jakowljew 1966-71 I. Zagoerni 1969-72 W. Kazantsew 1970-81 W. Motsalow 1970-72 S. Koeznetsow 1970-> A. Pawlow 1970 W. Karoelin 1971-72 W. Saweljew 1976-78 G. Zotow 1976-78 M. Siljanowa 1977-80 W. Goebin 1978 W. Lawrentjew 1978-79 W. Sajapin 1979-80 N. Boerenkin 1979-> Ju. Ermakow 1981-> A. Loekjanowa 1983 |
|
Van de ontwerpers met een enorme staat van dienst kunnen genoemd worden: J.J Doebasow 1922-70 D.S. Goljadkin 1923-39 W. Zawjalow 1925-38, 46-73 * A.W. Zawjalow 1952-66, 71-73 L. Zawjalow 1959-65, 73 S.A. Pomanski 1938-80 E.S. Boelanowa 1946-61 R.F. Zjitkow 1949-68 W.W. Pimenow 1957-75 E.D. Aniskin 1961-79 Ju. Rjachowski 1961-> A. Kalasjnikow 1961-> A. Schmidtstein 1962-> W. Nikitin 1962-> L. Sjarow 1962-80 L. en A. Sjarow 1964-67 A. Sjarow 1970-72 P. Bendel 1964-> N. Sjewtsjow 1964-> Ju. Lewinowski 1965-> I. Martinow 1965-> A. Kotoerew 1965-81 I. Kozlow 1966-> I. Dergilew 1966-> A. Axamit 1967-> G. Komlew 1967-> Ju. Kosoroekow 1967-> A. Rjantsjew 1968-> N. Tsjerkasow 1968-> Ju. Artsimenew 1969-> R. Strelnikow 1970-> Ju. Bronfenbrener 1971-> * In de eind jaren 50 kwamen nog meer Zawjalow`s als ontwerpers op de proppen. Voor één serie [12 september 1973 oorlogsvloot] werden de ontwerpen geleverd door de gehele familie Zawjalow: W.W, A.W, en L. Eerder al hadden W.W. en A.W. de schrijvers-series van 1957 en 1958 verzorgd. A.W. en L. in 1965 de basketbal-serie, en in 1974 weer een vloot-serie. |
R. Zarrinsj 1918-22 W. Koeprianow 1921-30 P. Xidias 1921-27 A. Razoemowska-Zjemoerina 1921 N. Katsoero 1921, 25 H. Raindorf 1922 J. Schadr [beeldhouwer] 1922-23 G. Pasjkow 1923 I. Wladimirow 1925 W. Korsin 1925-39 N.W. Alexejew 1925-31 N. Nikonow 1925 A.W. Moranow 1925 D. Kardonski 1925 O. Amosowa 1927-30 I. Smirnow 1927 N. Kotow 1927 K. Maximow 1927 N. Tyrsa 1927 L. Jakimtsjenko 1927 A. Eberling 1927, 36 A. Wolkow 1929-31 F. Sloetski 1931 I. Sokolow 1932-42 A. Soeworow 1932 M. Matorin 1932 F. Fedorowski 1932 A. Platnikow-Groednow 1933 N. Borow, G. Sanski, J. Ganf 1933-34, 44 N. Borow 1937 J. Ganf 1937-45 W. Kajdalow 1938 S. Nowski 1938-39, 59 F. Kozlow 1938-41 K. Stoljarski 1938 N. Termoroekow 1939-41, 50 A. Ljoebimow 1939 W. Swarog 1940 P. Sokolow-Skalj 1940 I. Christenko 1940 G. Sawitski 1940, 45 P. Platonow 1941, 46 R. Portsjan 1941 I. Tondze 1941, 57, 61 W. Bibikow 1941-45, 62 M. Dobrow 1942 A. Sjapiro 1942 P. Staronosow 1942 W. Bechtejew 1942 I. Lawrow 1942 G. Zacharow 1942 N. Borisow 1942 A. Mandoesow 1943-48 P. Aljakrinski 1943 N. Zjoekow 1943-44, 49 G. Etsjeistow 1943 W. Klimasjin 1943-49, 58-60 B. Liwanow 1945 I. Michejew 1945-46 W. Andrejew 1945-55 A. Tolokonnikow 1947 E.N. Goendobin 1950-59 E.L. Sokolow 1948-54 L. Golowanow 1949, 56-62 N. Fidler 1951 D. Klioewa 1952 N. Pawlow 1952 A. Sokolow 1952, 67-72 P. Loechtein 1952-80 Ju. Grsjezkiewitsj 1953-59 S. Sokolow 1955-56, 60-66 G. Dimitrejew 1954-55 M. Sjipkow 1954 I. Zjicharkow 1954 M. Mironowa 1954 J.L. Lewin 1954-65 W. Dawidow 1954 K. Dotsjkoes 1954, 64 K. Klewtsjowa 1955-56 E. Andrejewa 1955-56 S. Bisjkow 1955 I. Roeban 1955 P. Tsjernisjew 1956-62 E. Nowitski 1956 A. Jakowljew 1956 A. Komarow 1957-59 P. Wasilew 1957-64 B. Berezowski 1957-58 O. Snarski 1957 G. Tsjetselow 1957-60 G. Tsjetija 1957 A. Zwiederis 1957 I. Markina 1957 A. Wingorski 1957 E. Komarow 1958-63 N. Kroeglow 1958-65 W. Wolkow 1958 G. Goedisjaswili 1958 W. Torotadze 1958 E. Taras 1958, 64, 67 L. Kerimow 1958, 62 Ju. Abramow 1958 W. Ermakow 1959, 64-68 Ch. Oesjenin 1959-61 M. Soesjow 1959 A. Feingersj 1959 S. Borokin 1959 A. Smoljakow 1959 M. Soechow 1960 Ju. Loekjanow 1961-74 S. Okas 1961 A. Kosmets 1961 I. Krilow 1961 W. Kowalew 1961 N. Nalbandjan 1962 I. Kominarsj 1962-70 P. Karantsjensjow 1962 I. Ptsjelko 1962-70 N. Zacharzjewski 1962-74 L. Ilina 1962 L. Pesjkowa 1963-64 S. Karetnikow 1963-64 P. Krantsjewitsj 1963 Leserga 196.-68 E. Kibrik 1963 P. Wjoew 1963 W. Riklin 1963 E. Galitski 1964 S. Andranow 1964 A. Laptew 1964 I. Sjapenkow 1964 A. Kolosow 1964 E. Beketow 1964 N. Kalit 1964-67 W. Iwanow 1964-71 M. Alexejew 1965-67 N. Trojanow 1965-67 N. Stroganow 1965-67 M. Grunberg 1965 B. Lebedew 1965 W. Goljachowski 1965 G. Wilks 1965 A. Pletnew 1965-67 B. Basjarow 1965 M. Ozolin 1965-73 A. Semendow-Ogieroski 1966-67 B. Trifonow 1966-75 W. Tirdatow 1966-71 N. Andrejewa 1967 W. Mechantsjew 1967 E. Krilow 1967 A. Leonow 1967, 81-82 P. Smoljakow 1967 A. Sjagin 1967 W. Alexejew 1967 A. Sjtorch 1967 O. Sawostjoek 1968 B. Oespenski 1968 Z. Drobitski 1968 N. Baden 1968-69 G. Gausman 1968-69 W. Kolganow 1968-73, 76-77 Ch. Arrak 1968 Z. Zuse 1969 N. Wetsja 1969 W. Tsmarow 1969, 78 N. Groch 1969 B. Toelin 1969 A. Olejnik 1969 A. Zoebow 1969 G. Roechkein 1969 E. Kessarinski 1969 Z. Kreiman 1969 A. Jar-Krawtsjenko 1969-71 N. Prisekin 1970-71 I. Goedmonas 1970 S. Zidritsawitsoes 1970 M. Loekjanow 1971 E. Iwanow 1971 B. Parmejew 1971 W. Beloborodew 1971 K. Rydow 1971 N. Glichstein 1971 Ju. Jaromenko 1972, 76-77 K. Nikachristo 1972-74 A. Kowrizjkin 1972-76 W. Prochorow 1973-74 L. Koeznetsow 1973-75 I. Krilkow 1974-> A. Adezjew 1974-> N. Litwinow 1974-> A. Kobrin 1974 W. Orlow 1974 W. Tikoenow 1974 W. Diakonow 1974 A. Jakoenin 1975 W. Barmin 1975 W. Gerasimenko 1975 K. Jodikaitis 1975 A. Filippow 1976-77 W. Botsjkarew 1976 W. Kowal 1976-83 N. Dwornikow 1977-78 G. Pikoenow 1977-81 N. Kolesjnikow 1977-> W. Sorokin 1978 W. Martinow 1979 A. Swilius 1979 I. Maljoekow 1979-> T. Pantsjenko 1979-81 I. Soetsjenko 1979-> W. Dzjanibekow 1979-> F. Filippow 1980 A. Zjerdin 1980 T. Sjaripasjwili 1980 A. Koertenko 1980 A. Smirnow 1980-> D. Rjabitsjew 1980 B. Taiger 1980 S. Gorlitsjew 1981-83 W. Karasew 1981-83 A. Tokatsjew 1982-88 I. Bogatsjew 1982-83 E. Egorow 1983 G. Serebriakow 1983 L. Koeljewa 1983 W. Katsjinski 1983 |
|
Qua zegelbeeld domineert de figuur van de oprichter van de USSR: W.I. Lenin [-1924]. Van z`n opvolgers vinden we veelvuldig terug Jozef Stalin [-1953], en in de meer recente periode Leonid Bresjnjew [-1982]. Van Nikita Chroestsjow, Konstanty Tsjernenko, Juri Andropow en Michael Gorbatsjow is niets op zegels terug te vinden. De postzegel is voor de USSR al vanaf de 20-er jaren het middel bij uitstek geweest om de communistische heilstaat uit te dragen. Anders dan bij de overige RWEH landen ligt het aandeel van de socialistische thema`s steeds behoorlijk hoog, ook in de onderzochte jaren 60. |
|
Een zeer frappante telling biedt de opstelling van een top-20 van mensen wier persoon en werk terug te vinden zijn op postzegels. In de top-20 vinden we 3 niet-Russen waaronder één Nederlander!! De Top-Twintig in de periode 1918-1989
positie aantal naam periode omschrijving
1 400 Wladimir.I. Oeljanow
[Lenin] 1870-1924 staatsman
2 33 Juri Gagarin 1934-1968 ruimtevaarder
3 25 Alexander Pusjkin 1799-1837 dichter
4/5 24 Josef W. Dzjoegasjwili
[Stalin] 1879-1953 staatsman *
4/5 24 Karl Marx 1818-1883 econoom
6/7 19 Peter I. Tsjaikowski 1840-1893 componist
6/7 19 Ilja Repin 1844-1930 schilder
8 18 Taras Sjewtsjenko 1814-1861 schilder
9/11 16 Rembrandt H. van Rijn 1606-1669 schilder
9/11 16 A.S. Popow 1859-1906 uitvinder
[radio]
9/11 16 Alexander Soeworow 1730-1800 veldheer
12/13 13 Friedrich Engels 1820-1895 econoom
12/13 13 Michael Kalinin 1875-1946 staatsman
14/15 12 Leonid Bresjnjew 19..-1982 staatsman
14/15 12 Alexei Leonow 19..- ruimtevaarder
16/19 11 Maxim Gorki 1868-1936 schrijver
16/19 11 Wladimir Majakowski 1893-1930 dichter
16/19 11 W.. Dzjanibekow 19..- ruimtevaarder
20 10 Nikolai Rimski-Korsakow 1844-1908 componist
* de laatste zegel met Stalin dateert, vrij snel na zijn dood, uit 1954 ter gelegenheid van z`n 75-e geboortedag. Nederland is redelijk vertegenwoordigd, en dat kon ook moeilijk anders met Rembrandt in de top-20:
1927 01-09 1e luchtpostconferentie in Den Haag
1956 ??-10 350 jaar Rembrandt
1970 25-12 schilderijen in Sowjet Musea
P. Rubens, Rembrandt, van Dijck
1971 07-07 schilderijen in Sowjet Musea
F. Hals
1973 12-12 schilderijen in Sowjet Musea
F. Snijders, Rembrandt [+blok], J. Steen
1974 20-11 schilderijen: J. Beuckelaer, P. Pietersz, G. Terborgh,
G. Metsu
1976 25-11 370 jaar Rembrandt + blok
1977 24-06 400 jaar Rubens + blok
1983 25-03 schilderijen van Rembrandt in de Hermitage + blok
1987 05-07 schilderijen in de Hermitage: P. Bruegel, P.Rubens
|
|
De langlopende frankeerzegels
1918 ketenen boekdruk / typography med.f. K13 1/3
1921-22 symbol. voorst. stdr med.f. ongetand
gr.f. ongetand
1922-27 sculptuur van
I. Schadr boekdruk / typography, stdr kl.f. ongetand,
V14 1/4:14 3/4, V12,
L12 1/2, L13 1/3,
L10
1927-29 idem + Lenin boekdruk / typography med.f. K13 1/2, V13 1/2
1929-56 beroepen + Lenin boekdruk / typography, rasterdiepdruk / photogravure, kl.f. L12 1/2,
+ Hamer/Sikkel offs K12:12 1/4,
1948-57 beroepen offs, rasterdiepdruk / photogravure, kl.f. L12 1/2,
boekdruk / typography K12:12 1/4
1961 div. voorst. offs, plaatdruk / recess, K12:12 1/4,
rasterdiepdruk / photogravure * kl.f. K12:11 3/4
1966-68 div. voorst. offs, kl.f. K12 1/4:12
[liggend] plaatdruk / recess
rasterdiepdruk / photogravure, plaatdruk / recess gr.f. K12:12 1/4, L12 1/2
1976-78 div. voorst. plaatdruk / recess, kl.f. K12:12 1/4
offs
plaatdruk / recess, gr.f. K12 1/4:12
offs
1988-89 div. voorst. plaatdruk / recess *, kl.f. K12:11 3/4
offs K12:12 1/4
1990 hoofdsteden 5K offs kl.f. K12:12 1/4
De Schadr-series en de Beroepen-series kunnen nog verder opgesplitst worden, voor het overzicht hier enigszins gebundeld. 1 Roebel = 100 Kopeke. Per 1 januari 1961 echter vond een geldhervorming plaats: 1 nieuw K = 10 oude. Vanaf dat moment zijn alle zegels onbeperkt geldig. Het binnenlandse brieftarief van 40K ging naar 4K, pas in october 1983 werd dat verhoogd naar 5K! * Rasterdiepdruk resp. plaatdruk zowel met velinleg als op de WIFAG [12:11 3/4] 1925 A.S. Popow zegel voor het eerst ter wereld met Esperanto! |
|
Papiersoorten In de eerste jaren van de USSR werd papier gebruikt met watermerken. Echter al vanaf de midden 20-er jaren alleen nog maar papier zonder watermerk. Er worden 4 soorten watermerk onderscheiden. Zeer incidenteel komen later nog watermerken voor: in 1950, 1960 en 1982-83. [wmk 9, 10, en 11] Het papierdoorzicht is tot ver in de 70-er jaren doorzicht I [linnenbinding]. Doorzicht III [keperbinding] vinden we pas vanaf de 70-er jaren. En in de jaren 80 ook de moderne doorzichten als IIIa. |
Het papier is aanvankelijk zonder coating, maar in de jaren 30 wordt in samenhang met het boekdruk-procédé glanzend gecoat papier gebruikt. Gecoat papier vinden we meestal bij de bijzondere uitgiften als verschillende drukmethoden zijn gecombineerd. In de jaren 80 vinden we ook diverse langlopende zegels met gecoat resp. ongecoat papier. In 1969 is geexperimenteerd met geel fluorescent papier. Twee zegels zijn daarvoor gebruikt, een 4K uit de standaard-serie 1966 en een 10K S. Korolew uit de kosmonauten-serie van 1969. |
|
Overzicht formaten en perforaties In de beginjaren van de USSR werden nog de formaten en tandingen gebruikt van de tsaren-tijd. Geleidelijk aan werden de formaten vrijer waarbij erg veel gebruik werd gemaakt van lijntanding. Zo af en toe werd voor de bijzondere uitgiften kamtanding gebruikt. Al vanaf de jaren 30 ontstonden er een aantal standaardformaten die voor alle drukprocedé`s gehanteerd konden worden, omdat de druk overwegend met velinleg plaatsvond. Niettegenstaande het gebruik van standaardformaten bleef lijntanding zeer veel voorkomend, vaak bij dezelfde zegel naast kamtanding. Vanaf 1961 met de in gebruikname van de WIFAG komen er 8 formaten bij. Zes daarvan hangen samen met het velperforaat en de wijze waarop pennen uit het raam zijn genomen. Ongeveer gelijktijdig zien we een variatie opkomen in het gebruik van één bepaalde kamtanding: de groep 12 1/4:12. Perforatie aangebracht op aparte machines
kamtanding 14 1/4:14 3/4 13/18 1865-1925 boekdruk / typography, stdr
veltanding 12 11/15 1922-27 boekdruk / typography, stdr
kamtanding 13 1/3 18/22 1913 plaatdruk / recess
kamtanding 13 1/3 16/20 1913-27 boekdruk / typography, rasterdiepdruk / photogravure, stdr
veltanding 13 1/2,
kamtanding 10 3/4:12 28/15 1931-33 geldr, boekdruk / typography, plaatdruk / recess
lijntanding 10 1/2 1923-32 boekdruk / typography, plaatdruk / recess, geldr,
rasterdiepdruk
lijntanding 14 1932-36 plaatdruk / recess, geldr
lijntanding 11 1935-37 geldr, rasterdiepdruk, boekdruk / typography
lijntanding 12 1/2 1932-69 geldr, plaatdruk / recess
kamtanding 12 1/4:12 26/18 1956- geldr, offs, plaatdruk / recess,
plaatdruk / recess+boekdruk / typography, boekdruk / typography[3x],
Giori[+offs], rasterdiepdruk
kamtanding 11 1/2:11 15/12 1969 rasterdiepdruk [rolzegels]
kamtanding 12 24/17 1971- offs, plaatdruk / recess
kamtanding 11 3/4 34/15 1983- offs
groep 12 1/4:12:
kamtanding 12 1/4:12 16/11 1929- offs, plaatdruk / recess, rasterdiepdruk
32/11 1963- offs, plaatdruk / recess
16/22 1931- offs, plaatdruk / recess, rasterdiepdruk
geldr
32/22 1939, 1957 boekdruk / typography[39], offs[57]
1962- offs, plaatdruk / recess,
boekdruk / typography [4x],
boekdruk / typography+relief,
plaatdruk / recess+offs
kamtanding 12 1/4:12 32/14 1965- plaatdruk / recess
32/15 1963- rasterdiepdruk, offs
32/16 1973- offs
32/17 1963- offs
48/17 1964 rasterdiepdruk
32/18 1963- offs, rasterdiepdruk
48/18 1967 rasterdiepdruk 32/19 1961- offs
48/19 1962 rasterdiepdruk
vierkante formaten, en afgeleide:
kamtanding 11 3/4 21/21 1960- offs, boekdruk / typography [3x],
rasterdiepdruk
42/21 1970 offs+relief
kamtanding 11 3/4 11/21 1962 offs
kamtanding 12:12 1/4 20/20 1960-69 offs, rasterdiepdruk
40/20 1966-69 * plaatdruk / recess, offs,
boekdruk / typography [4x]
kamtanding 11 3/4 19/19 1969- offs, plaatdruk / recess,
rd, boekdruk / typography [4x]
38/19 1967- * offs, plaatdruk / recess+offs
* 1967 50j Sowjet Ukraine zowel 40/20 als 38/19. |
|
Veltanding, op de WIFAG
veltanding 11 1/2 16/23 1961-> rasterdiepdruk+plaatdruk / recess, rasterdiepdruk
plaatdruk / recess
16/46 1969 rasterdiepdruk
veltanding 11 1/2:12
15/11 196?-> rasterdiepdruk
30/11 1981 rasterdiepdruk+plaatdruk / recess
15/22 1961-> rasterdiepdruk+plaatdruk / recess, rasterdiepdruk
plaatdruk / recess
30/22 1961-> ` `
15/33 1961-> ` `
15/44 1971 rasterdiepdruk
|
|
Socialistische motieven in de jaren `60 1961 3 2x 40 jaar Commun. Partij, 1x 5e Wereldvakbondscongres
1962 6 3x Collectivisatie Landbouw, 1x Wereldjeugdspelen,
1x 45 jaar OktoberRevolutie, 1x 15 jaar Volksrepubliek
1963 7 6x Opbouw socialisme, 1x Wereldvrouwencongres
1964 5 4x 20 jaar bevrijding, 1x Dag van het Leger
1965 -
1966 3 1x 1e sterfdag Gheorghiu Dej, 1x Congres UTC
[Commun.Jeugbond], 1x Vakbondscongres
1967 6 1x Das Kapital, 1x 50 jaar Oktober Revolutie,
4x 20 jaar Volksrepubliek
1968 -
1969 2 1x 10e Congres Commun. Partij, 1x Dag van het Leger
1970 2 1x 100 jaar Lenin, 1x 150 jaar Engels
===
34 op de 866
|