|
Postzegels nieuwe stijl Het traditionele beeld van een postzegel als fleurig stukje papier voorzien van een kartelrand, met landsaanduiding en waardeaanduiding is al enige tijd aan het vervagen. De ongelovelijk snelle acceptatie van de zelfklevende zegel - door het grote publiek, niet door de filatelist - in de afgelopen 5 jaar, doet de zin van een scheurperforatie als wezenlijk kenmerk van een postzegel geheel verdwijnen. Een landsaanduiding was al nooit echt wezenlijk, kijk naar het land van oorsprong van de postzegel: Engeland. Ook de waardeaanduiding is al heel lang niet meer obligatoir. In hetzelfde Engeland geven de aanduidingen '1st' en '2nd' slechts de categorie van post aan waarvoor de postzegels gebruikt mogen worden, en in een groot aantal landen - ooit vanuit een onzekerheid over de hoogte van het nieuwe posttarief - een gehanteerde letteraanduiding: 'A', 'B', 'C' etc. En heel recent - kijkend naar onze zuiderburen België en Luxemburg - hielp zo'n zegel met een 'A' de overgang van frank naar euro versoepelen. |
Ik ben niet de eerste die in het Maandblad voor Philatelie op deze aspecten heeft gewezen om duidelijk te maken dat de filatelist een aantal postzegels van ganser harte onder de tafel veegt en daarmee zichzelf en het postzegelproduct onrecht aandoet. In hun artikel in het Nederlands Maandblad voor Philatelie van november 1998 [pag. 816-819] hebben Jacques Spijkerman en Gé van Albada niet alleen een goede aanzet gegeven tot het bestuderen van de pakketzegels maar ook gewezen op de plaats die deze postzegels verdienen. Vanaf 1919 werden regelmatig nieuwe waarden binnen de Bontkraag en Kon. Wilhelmina type 'Veth' frankeerseries praktisch uitsluitend uitgegeven ten behoeve van pakketten. Ook voor andere categorieën frankeringen werden specifieke zegels uitgegeven. Denk aan de 22 1/2 resp. 35c Kon. Wilhemina type 'Veth', de 37 en 62c Kon. Juliana type 'en profil', de 1.25 Kon Juliana type 'Juliana Regina' voor aangetekende brieven. En voor de luchtpostverbinding naar Nederlandsch Indië de 36c 'Fotomontage'. |
|
In 1995 werd de pakket-postzegel ingevoerd waarbij tegelijk de vanaf toen technisch mogelijke 'track and trace' - het tijdens het post-traject volgbaar maken van de zending - zichtbaar werd door de aanwezigheid van een barcode met uniek barcode letter/nummer-combinatie. Op 1 januari 1997 werd de landelijk uniforme aantekenstrook ingevoerd met bovengenoemde ingebouwde barcode. Op dat moment was er nog geen sprake van een aangetekend-postzegel. Dat zou nog tot april 2000 duren. Toen verschenen de eerste aangetekend-postzegels met barcode. Beide groepen postzegels zijn het stiefkindje van de filatelie gebleven. Veel materiaal is niet bewaard, documentatie over deze postzegels moeten met enige inspanning nu nog wel boven tafel te krijgen zijn. Maar rekening moet worden gehouden met het feit dat thans vaak alles wat 5 jaar of ouder is, rigoreus uit de administraties verdwijnt en dus ook nooit meer te reconstrueren zal zijn! |
In de afgelopen 3 jaar zijn nog twee andere categoriëen postzegels in gebruik genomen met vergelijkbare kenmerken: in 1999 de euro-pakket-postzegels [al weer sinds buiten gebruik sinds 1 juli 2001] en in mei 2000 de Overnight Prepaid Express postzegels. Beide worden vanwege het op de zegel aanbrengen van adres- en andere gegevens eerder opgevat als postwaardestukken. Alle 5 groepen postwaarden wil ik [weer] onder de aandacht brengen, waarbij heel bewust gekozen is voor het naar voren halen van het belangrijkste gemeenschappelijke kenmerk: de serieletters + volgnummers - de zogen. 'track and trace' gegevens - om daarmee een handige catalogisering mogelijk te maken. |